Prawo Przymierza
Hanna Zielińska, PRAWO PRZYMIERZA WZYWA DO MIŁOŚCI BLIŹNIEGO
(odwrócenie problemu[1])
Celem katechezy było przypomnienie treści przykazań 4 – 10 oraz pogłębienie ich rozumienia, aby dzieci swoim życiem odpowiedziały na zawarte w nich wezwanie.
Na wstępie katechezy przypomnieliśmy sobie wnioski z lekcji poprzedniej, która dotyczyła trzech pierwszych przykazań Bożych. Zapowiedziałam, że na naszym dzisiejszym spotkaniu zastanowimy się, do czego zobowiązują nas następne przykazania.
Podzieliłam klasę na grupy 4 -6 osobowe. Każda grupa otrzymała kartkę, którą uczniowie podzieli pionowo na dwie części. W lewej kolumnie uczniowie mieli wypisać na podstawie Kpł 19, 11 – 18 – czego Bóg zabrania. Pojawiły się tu pewne wątpliwości dotyczące znaczenia słów, określeń, zwyczajów, które występują w tekście. Potrzebna była wówczas moja pomoc w ich wyjaśnieniu. Praca przebiegała bardzo sprawnie.
Następnym etapem było swoiste odwrócenie problemu. Poprosiłam dzieci o określenie – co Bóg nakazuje. Dzieci pracowały w oparciu o treści zapisane w lewej kolumnie. Odpowiedzi uczniowie zapisywali w prawej kolumnie. Praca ta wymagała od dzieci dużego skupienia. Oto przykład ich pracy.
| BÓG ZABRANIA | BÓG NAKAZUJE |
| Kraść | być uczciwym |
| Kłamać | mówić prawdę |
| Oszukiwać | Szczerość |
| przysięgać fałszywie | Prawdomówność |
| wyzyskiwać bliźniego | uczciwie wynagradzać |
| złorzeczyć głuchemu | pomagać głuchemu |
| kłaść przeszkody przed niewidomym | pomagać niewidomym |
| wydawać niesprawiedliwych wyroków | Sprawiedliwie sądzić |
| być stronniczym | być sprawiedliwym |
| szerzyć oszczerstwa | nie wyśmiewać się z innych |
| mieć względy dla bogatego | Równo traktować wszystkich |
| czyhać na życie bliźniego | życzyć dobra bliźniemu |
| żywić w sercu nienawiść do brata | kochać brata |
| szukać pomsty | wybaczać |
| żywić urazy do synów swego ludu | miłować swój lud |
W podsumowaniu po wykonaniu tej pracy w celu sprowokowania uczniów do myślenia ukazałam uczniom Boga jako strażnika, który wszystkiego ludziom zabrania. Spotkałam się wówczas z gwałtownym i zdecydowanym zaprzeczeniem mojej tezy. Dzieci doszły do wniosku, że Bóg pragnie dobra każdego człowieka i temu mają służyć zakazy, które daje On człowiekowi. Uczniowie posługiwali się w czasie rozmowy argumentami zawartymi w wyżej przedstawionej tabeli.
W niektórych klasach w tym momencie musiałam zakończyć katechezę ze względu na brak czasu. W klasach tych następny etap pracy przeniosłam na następną lekcję.
W klasach, które pracowały szybciej przechodziłam do następnego etapu. Rozpoczęłam go od stwierdzenia, że Bóg, troszcząc się o każdego człowieka, określił obowiązki każdego z nas względem bliźniego w Dekalogu w przykazaniach od 4 do 10. Zapisaliśmy te przykazania w formie przedstawionej poniżej. Podobnie jak w poprzedniej pracy uczniowie mieli zapisać, co nakazują przykazania. Dzieci pracowały indywidualnie lub parami. Chciałam, aby każdy sam zastanowił się, czego wymaga od niego Bóg.
| ZAKAZ | NAKAZ |
| 4 Czcij ojca swego i matkę swoją | szanuj rodziców, kochaj rodziców |
| 5. Nie zabijaj | szanuj życie |
| 6. Nie cudzołóż | bądź wierny |
| 7. Nie kradnij | bądź uczciwy |
| 8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu | bądź prawdomówny |
| 9. Nie pożądaj żony bliźniego swego | bądź czysty, wierny |
| 10. (Nie pożądaj) żadnej rzeczy,
która jego jest |
szanuj cudzą własność |
Niektóre przykazania sprawiały uczniom pewną trudność. Nie potrafili uzupełnić prawej kolumny. W związku z tym, w czasie podsumowania pracy, wspólnie staraliśmy się omówić niektóre przykazania. W rezultacie powstała powyższa tabelka.
Natomiast większych problemów nie sprawiła dzieciom moja prośba, aby treść tych przykazań zawarły w jednym nakazie. Zgodnie stwierdziły, że Bóg pragnie, abyśmy szanowali, byli życzliwi, kochali innych ludzi.
Puentą całości zajęć było przypomnienie nowego przykazania miłości (J 13, 34) i rozmowa na ten temat. Wypowiedzi uczniów pozwalają mi sądzić, że ta katecheza pomogła dzieciom lepiej zrozumieć czym są przykazania, czemu służą i czego wymaga od człowieka ich wypełnianie.
[1]Bp Antoni Długosz używa w odniesieniu do tej metody nazwy “antytemat” i tak ją opisuje “ ANTYTEMAT polega na odwróceniu problemu i poszukiwaniu zgodnym z nowo sformułowanym problemem. Tę metodę stosujemy wtedy, gdy odpowiedzi na pierwsze pytanie są stereotypowe. Np. trudno znaleźć odkrywcze odpowiedzi na pytanie: dlaczego mamy być świętymi? Jednak gdy problem odwrócimy i zapytamy: dlaczego mielibyśmy być grzesznikami? – na pierwsze pytanie (to właściwe) spoglądamy w nowy sposób, a odpowiedzi przestają być banalne” (bp Antoni Długosz, Jak przygotować i oceniać katechezę, Częstochowa 1997, s. 140.