Trzecie przykazanie Boże dla studentów
1. Pamięć
WSTĘP
Wszyscy znamy tę twarz.[1] Człowiek przeszedł do historii. Jest symbolem. Jest symbolem, chociaż już naprawdę mocno przebrzmiałym. Dlaczego tak się stało, że słowo SOLIDARNOŚĆ nie wzbudza już szlachetnego porywu serca, ale co najwyżej budzi nerwy…
Dlaczego również odzyskanie wolności i niepodległości, które kojarzy się z działalnością tego człowieka nie budzi już dzisiaj takich emocji, jak kiedyś?… już chyba tylko nieliczni np. pamiętają o sierpniu jako miesiącu trzeźwości w imię pamięci o tych, którzy oddali swoje życie za wolność…
AKTYWIZACJA
Praca w grupach. Formularz – Lech Wałęsa. Zadanie jest następujące: odpowiadamy na pytanie: dlaczego tak mocno zanikła pamięć o odzyskaniu niepodległości? O wycofaniu wojsk radzieckich z naszego kraju? O upadku partii komunistycznej? O cenzurze, UB, innych elementach aparatu represji? Dlaczego przygasł trochę pierwotny blask wolności? Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.
PUENTA
Zastanówmy się teraz przez chwilę, czy wypisane przez nas przyczyny utraty blasku odzyskania wolności mogą być również przyczynami tego, że świętowanie dnia świętego. Skąd to porównanie? Z samej treści trzeciego przykazania.
Pwt 5,13 – 15: Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką twą pracę, lecz w siódmym dniu jest szabat Pana, Boga twego. Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani żadne twoje zwierzę, ani obcy, który przebywa w twoich bramach; aby wypoczął twój niewolnik i twoja niewolnica, jak i ty. Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem: przeto ci nakazał Pan, Bóg twój, strzec dnia szabatu.
Świętowanie to wspominanie uwolnienia! To świętowanie wolności! To wspominanie tych świętych dzieł Bożych, które Bóg dokonał w przeszłości, w dziejach naszych najbliższych.
Dla Izraelitów szabat był ponadto dniem dziękczynienia Bogu za dzieło stworzenia – Wj 20,11:[2]
(11) W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty.
2. Nuda i praca?
WSTĘP
Wiemy już, z jakich powodów Żydzi świętowali szabat. Nie można odmówić słuszności tym argumentom, tym bardziej, że to Bóg zaprasza każdego z nas do świętowania i radowania się z Jego darów. Ale i najlepsza impreza może się w pewnym momencie znudzić. Najlepsza zabawa może być gorzka, gdy nie ma się na nią chęci lub gdy człowiek jest po prostu zmęczony…
Ktoś zapytał: „czy lepiej nudzić się przez cały dzień mimo, że mamy do wykonania coś bardzo ważnego?”
AKTYWIZACJA
Praca w grupach[3] lub dyskusja na forum. Zadanie jest następujące: poszukujemy odpowiedzi na postawione pytanie.
PUENTA
3. Praca w niedzielę – tak czy nie?
WSTĘP
Ktoś zapytał: „czy konieczność pracy w niedziele i święta (ustalona przez pracodawcę) jest grzechem ciężkim?
Zanim poszukamy odpowiedzi na postawione pytanie wczujmy się najpierw w klimat różnego rodzaju negocjacji między stronami. Wiadomo, że cele pracodawców będą skrajnie różne od pracowników. Co się dzieje w takiej sytuacji?
AKTYWIZACJA
Praca na forum, uczestnicy naradzają się wcześniej w dwóch grupach.
Sytuacja dotyczy sklepu spożywczego, pracującego do tej pory w dni powszednie, ale w pewnym momencie pracodawca wpadł na pomysł, że można prowadzić handel również w niedzielę; nie było tego we wcześniejszej umowie z pracownikiem, ale może się doskonale opłacać zarówno jednej jak i drugiej stronie.
Pierwszy zespół PRACODAWCY myśli nad argumentami – jak zatem przekonać pracownika, aby chodził do pracy w niedzielę i święta???
Drugi zespół PRACOWNICY – jak zareaguje człowiek na taką propozycję? Jakie względy trzeba wziąć po uwagę na TAK i na NIE.[4]
PUENTA
Aspekty psychiczne i społeczne świętowania:
- przekraczanie wszystkiego, co doczesne: sens życia jest większy od tego, co tylko robię i produkuję… to także świętowanie – czas „bezrobotny”, ale jakże sensowny… to marnowanie czasu, które w istocie rzeczy wyraża bezinteresowność… łatwo to pokazać na przykładzie bycia w domu: po prostu bycia…
- ukazuję przez świętowanie, że nie jestem zamknięty w kręgu powszednich potrzeb i obowiązków: poświęcam czas dla innych…
- jest naturalna potrzeba świętowania…
KKK 2185: W niedzielę oraz w inne dni świąteczne zanakazne wierni powinni powstrzymywać się od wykonywania praz lub zajęć, które przeszkadzają oddawaniu czci należnej Bogu, przeżywaniu radości właściwej dniowi pańskiemu, pełnieniu uczynków miłosierdzia i koniecznemu odpoczynkowi duchowemu i fizycznemu. Obowiązki rodzinne lub ważna zadania społeczne stanowią słuszne usprawiedliwienie niewypełnienia nakazu odpoczynku niedzielnego.
Wierni powinni jednak czuwać, by uzasadnione powody nie doprowadziły do nawyków niekorzystnych dla czci Boga, życia rodzinnego oraz zdrowia.
KKK 2186: (…) Chrześcijanie powinni świętować niedzielę, oddając swojej rodzinie i bliskim czas i staranie, o które trudno w pozostałe dni tygodnia. Niedziela jest czasem refleksji, ciszy, lektury i medytacji, które sprzyjają wzrostowi życia wewnętrznego i chrześcijańskiego.
Odpoczynek – Bóg dostrzega zmęczenie człowieka… jest to gest miłości… Czy człowiek potrafi dowartościować odpoczynek?
4. Świętowanie niedzieli
WSTĘP
Świętowanie niedzieli jako dnia Pańskiego jest oczywiście tradycją chrześcijańską. Człowiek, który nie przejmuje się za mocno swoim chrześcijaństwem, nie będzie się też zbytnio przejmował świętowaniem niedzieli. Będzie to dla niego wtedy jedynie czas wolny, dzień na odespanie zaległości, na pooglądanie TV, na inne sprawy… Dla ludzi niewierzących jest to pytanie o spędzenie wolnego czasu. Dla wierzących – o sens świętowania, o jego chrześcijański kształt i styl.
AKTYWIZACJA
Praca w rodzinie. Formularz STYL. Zadanie jest następujące: orientujemy się, co znaczy przeżyć niedzielę po chrześcijańsku, w dobrym stylu. Można to opisać bardzo prostymi słowami. W tym momencie warto się zastanowić nad dobrymi owocami takiej niedzieli? Jakie one będą? Po co właściwie wysilać się, aby spędzić niedzielę w zgodzie z 3 przykazaniem? Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.
PUENTA
KKK 2184 Jak Bóg „odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął” (Rdz 2, 2), tak również życie ludzkie składa się z pracy i odpoczynku. Ustanowienie dnia Pańskiego przyczynia się do tego, by wszyscy korzystali z wystarczającego odpoczynku i czasu wolnego, który mogliby poświęcić życiu rodzinnemu, kulturalnemu, społecznemu i religijnemu. [interesująca kolejność określeń…]
KKK 2186 Chrześcijanie dysponujący wolnym czasem powinni pamiętać o swoich braciach, którzy mają te same potrzeby i te same prawa, a którzy nie mogą odpoczywać z powodu ubóstwa i nędzy.
W pobożności chrześcijańskiej niedziela jest tradycyjnie poświęcona na dobre uczynki i pokorne posługi względem ludzi chorych, kalekich i starszych. Chrześcijanie powinni także świętować niedzielę, oddając swojej rodzinie i bliskim czas i staranie, o które trudno w pozostałe dni tygodnia.
Niedziela jest czasem refleksji, ciszy, lektury i medytacji, które sprzyjają wzrostowi życia wewnętrznego i chrześcijańskiego.
KKK 2187 Świętowanie niedziel i dni świątecznych wymaga wspólnego wysiłku. Każdy chrześcijanin powinien unikać narzucania – bez potrzeby – drugiemu tego, co przeszkodziłoby mu w zachowywaniu dnia Pańskiego.
Gdy zwyczaje (sport, rozrywki itd.) i obowiązki społeczne (służby publiczne itp.) wymagają od niektórych pracy w niedzielę, powinni czuć się odpowiedzialni za zapewnienie sobie wystarczającego czasu wolnego. Wierni powinni czuwać z umiarkowaniem i miłością nad tym, by unikać nadużyć i przemocy, jakie rodzą niekiedy rozrywki masowe.
Pomimo przymusu ekonomicznego władze publiczne powinny czuwać nad zapewnieniem obywatelom czasu przeznaczonego na odpoczynek i oddawanie czci Bogu.
Pracodawcy mają analogiczny obowiązek względem swoich pracowników.
KKK 2188 W poszanowaniu wolności religijnej i dobra wspólnego wszystkich chrześcijanie powinni domagać się uznania niedziel i świąt kościelnych za ustawowe dni świąteczne.
Powinni wszystkim dawać widoczny przykład modlitwy, szacunku i radości oraz bronić swoich tradycji jako cennego wkładu w życie duchowe społeczności ludzkiej.
Jeśli ustawodawstwo kraju czy też inne powody zobowiązują do pracy w niedzielę, to niech ten dzień będzie jednak przeżywany jako dzień naszego wyzwolenia, które pozwala nam uczestniczyć w owym „uroczystym zebraniu”, w Kościele „pierworodnych, którzy są zapisani w niebiosach” (Hbr 12, 22-23).
5. Być w parafii…
WSTĘP
Jednym z celów rodziny chrześcijańskiej jest wychowanie dzieci do wiary – aby wyrosły na ludzi wierzących i kochających Boga. Po to właśnie podejmujemy różne działania, aby w miarę dorastania dziecka wprowadzać je w świat wiary.
AKTYWIZACJA
Praca na forum. Dyskusja. Zadanie jest następujące – szukamy odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób najlepiej jest wprowadzać dziecko w świat wiary?
PUENTA
KKK 2226 Rodzice powinni rozpocząć wychowanie do wiary od wczesnego dzieciństwa. Zaczyna się ono już wtedy, gdy członkowie rodziny pomagają sobie wzrastać w wierze przez świadectwo życia chrześcijańskiego zgodnego z Ewangelią.
Katecheza rodzinna poprzedza i ubogaca pozostałe formy nauczania wiary i towarzyszy im. Zadaniem rodziców jest nauczyć swoje dzieci modlitwy oraz pomóc im odkryć powołanie jako dzieci Bożych.
Parafia jest wspólnotą eucharystyczną i ośrodkiem życia liturgicznego rodzin chrześcijańskich; jest ona podstawowym miejscem katechezy dzieci i rodziców.[5]
[1] Wykorzystałem tu zdjęcie Lecha Wałęsy umieszczone na okładce tygodnika POLITYKA nr 22 (2352) 1 czerwca 2002.
[2] Puenta oparta na podtsawie: Jacek Salij OP, Dekalog, s.51-54
[3] Można wykorzystać formularz CHŁOPIEC, zdjęcie z tygodnika WPROST, 11 sierpnia 2002, s.90. po wykonaniu ćwiczenia w grupach – prezentacja na forum.
[4] ewentualnie można zaaranżować scenkę – rozmowę pracownika z pracodawcą w oparciu o argumenty.
[5] Jest to punkt z KKK mówiący o 4 przykazaniu…