Drugie przykazanie Boże

1. Obrączki dwie…

WSTĘP

Błogosławiłem niedawno małżeństwo moich przyjaciół. Uroczystość była rzeczywiście wspaniała… Po raz kolejny słyszałem sakramentalne słowa przysięgi małżeńskiej. Narzeczeni nie mieli żadnych wątpliwości, że chcą wobec siebie wypowiedzieć te święte słowa. Zatrzymajmy się i my nad nimi przez chwilę… Zdarza się bowiem, że wiele par zastanawia się nad tym, czy je wyznawać wobec siebie, czy raczej nie… mimo miłości i wzajemnego oddania jednak słowa przysięgi małżeńskiej mogą czasami zabrzmieć… hmmm… podejrzanie? niezbyt wiarygodnie?

AKTYWIZACJA

Praca w grupach. Formularz – OBRĄCZKI.[1] Zadanie jest następujące: wypisać odpowiedzi na pytanie: jakich argumentów warto użyć wobec ludzi, którzy wahają się, czy wziąć ślub kościelny, czy nie? Wyobraź sobie, że przychodzą do Ciebie prosić o radę…

Prezentacja na forum.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Czy takie ślubowanie coś właściwie zmienia?
2. Czy warto jeszcze składać taką obietnicę?
3. Czy ona jeszcze zobowiązuje do końca życia?
4. Czy przysięgając, a wewnętrznie nie wierząc w sens tych słów, popełniamy krzywoprzysięstwo?

PUENTA

Argumentem przeciwko przysiędze małżeńskiej jest często samo życie. Ludzie składają sobie przysięgę, potem się rozchodzą. Powstaje wtedy pytanie: czy w ogóle warto składać sobie taką przysięgę? Czy jest ona wtedy cokolwiek warta? Czy  przywołanie Boga na świadka i Jego mocy w całe przyszłe małżeńskie życie będzie gwarantem tego, że przysięga zostanie dotrzymana?

Aby uniknąć wtedy rozczarowania, można dojść do wniosku, że może lepiej będzie nie składać takiej przysięgi, aby uniknąć też krzywoprzysięstwa lub doznać go ze strony drugiego człowieka, aby nie doznać zawodu.

Może lepiej nie składać takiej przysięgi, aby uniknąć również podejrzenia o krzywoprzysięstwo…

KKK 2150 Drugie przykazanie zakazuje krzywoprzysięstwa. Przysięgać lub uroczyście przyrzekać oznacza wzywać Boga na świadka tego, co się twierdzi. Oznacza odwoływanie się do prawdomówności Bożej jako do rękojmi swojej własnej prawdomówności. Przysięga angażuje imię Pańskie. „Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał” (Pwt 6, I 3).

KKK 2151 Potępienie krzywoprzysięstwa jest obowiązkiem wobec Boga. Bóg – jako Stwórca i Pan – jest normą wszelkiej prawdy. Słowo ludzkie jest albo w zgodzie, albo w sprzeczności z Bogiem, który jest samą Prawdą. Przysięga, jeżeli jest wiarygodna i prawomocna, ukazuje odniesienie słowa ludzkiego do prawdy Bożej. Krzywoprzysięstwo wzywa Boga, by był świadkiem kłamstwa.

KKK 2152 Wiarołomcą jest ten, kto pod przysięgą składa obietnicę, której nie ma zamiaru dotrzymać, lub ten, kto złożywszy pod przysięgą obietnicę, nie dotrzymuje słowa. Wiarołomstwo jest poważnym brakiem szacunku względem Pana wszelkiego słowa. Zobowiązanie się pod przysięgą do dokonania złego czynu sprzeciwia się świętości imienia Bożego.

KKK 2153 Jezus przypomniał drugie przykazanie w Kazaniu na Górze: „Słyszeliście… że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi. A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie… Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi” (Mt 5, 33-34. 37)71. Jezus uczy, że każda przysięga zawiera odniesienie do Boga i że obecność Boga oraz Jego prawdy powinna być czczona w każdym słowie. Powściągliwość w powoływaniu się na Boga w mowie jest znakiem wielkiego szacunku dla Jego obecności, zaświadczanej lub podważanej w każdym naszym stwierdzeniu.

2. Skarb

WSTĘP

Drugie przykazanie jest wyrażone w formie zakazu. Wiemy jednak również, że można je wyrazić w formie zdania wyrażającego nakaz lub coś pozytywnego…

AKTYWIZACJA

Praca na forum klasy. Metoda – dyskusja. Zadanie do wykonania: wyrazić, jak będzie brzmiała pozytywna forma drugiego przykazania[2] – czyli trzeba zredagować je tak, aby zaczynało się od słów: „będziesz…” I jeszcze jedna sprawa – każde przykazanie stoi na straży jakiejś wartości, jakiegoś „skarbu”. Jakiego skarbu strzeże drugie przykazanie? Jakich sposobów używa, aby go ustrzec przed zmarnowaniem, roztrwonieniem?…

Czas na dyskusję.

PUENTA

„Gdyby to przykazanie sformułować w sensie pozytywnym, wówczas brzmiałoby ono: „Będziesz wzywał imię Boga twego z czcią i szacunkiem”. Takie wezwanie imienia Bożego jest modlitwą. Modlitwa zaś stanowi „serce” życia religijnego. Gdy to „serce” przestaje bić, to znaczy gdy człowiek przestaje się modlić, jego życie religijne umiera.

Kto wzywa imię Boga bez zastanowienia, ten dowodzi, że albo się nie modli wcale, albo źle się modli. Nigdy bowiem ten, kto stanął przed Bogiem żywym i z czcią zwrócił się do Niego, nie wymówi imienia Bożego na próżno, podobnie jak nigdy syn lub córka, szanujący swoich rodziców nie wyraża się o nich z lekceważeniem. (…)

W jaki sposób można wyleczyć się z grzechów polegających na lekceważeniu drugiego przykazania Bożego? Lekarstwo jest proste. Staranna, skupiona, krótka, ale pełna wiary modlitwa. Podczas spotkania z Bogiem na modlitwie wzrasta nasz szacunek  względem Niego. Dobrze i systematycznie przez miesiąc odmówiony codzienny pacierz w widoczny sposób wpłynie na odpowiedzialne wymawianie imienia Boga”.[3]

3. Umiar w dziedzinie religijności

WSTĘP

„Gdzie jest granica, za którą jest już dewocja?” – to pytanie właśnie umiar, który jest częścią składową każdej cnoty[4]. To pytanie o właściwą „temperaturę” i stosowna harmonię życia moralnego człowieka. A skoro pojawia się pojęcie temperatury, to warto zastosować również… termometr!

AKTYWIZACJA

Praca w rodzinach. Metoda – termometr. Zadanie jest następujące: wskazać, na czym polega „przegrzanie” i „oziębienie” religijności człowieka, zaznaczyć ich objawy i skutki na skali termometru.

Prezentacja na forum.

PUENTA

Na czym polega umiar i jak nie przeginać w jedna albo druga stronę:

• o normie i jej trzymaniu decyduje przestrzeganie dekalogu i zachowywanie jego praw,
• zachwycenie się wymaganiami ewangelicznymi – to już trochę wyższy stopień,
• jeśli do tego dochodzi heroizm okazywany w życiu codziennym, w jakichś określonych sytuacjach, to wtedy można otrzymać ocenę „celujący”,
• umiar decyduje o godności człowieka, im jest go więcej, tym człowiek ma głębszą świadomość swojej godności; im więcej godności, tym więcej umiaru…
• umiar jest jak pedał gazu w samochodzie – można go używać w różny sposób… kierownica to roztropność, a silnik jest odwagą…
• ważne jest tu również zaufanie – budzi je człowiek, który promieniuje umiarem, można na nim polegać; zwłaszcza, gdy chodzi o słowa lub odniesienie do drugiego człowieka.

Jak kształtować w sobie umiar?

Przez posługiwanie się KRYTYCYZMEM wobec sytuacji, w której został popełniony błąd. Jeżeli ode mnie to zależy, to wtedy mogę wprowadzić korektę.

Drugi czynnik – umiejętność korzystania z uwag innych ludzi. Ktoś stojący z dystansu może dostrzec to, czego ja nie dostrzegam. Korzystanie z rad jest dowodem mojej mądrości.

[1] Można użyć pasków papieru do wpisywania argumentów, potem skleić je w duże „obrączki”.

[2] Aktywizacja i puenta tego punktu opracowana na podstawie: Ks. Edward Staniek, W trosce o sumienie, Wydawnictwo św. Stanisława, Kraków 1996, s. 43nn.

[3] J.w., s.44.

[4] J.w., s. 88n, 92n.