Biblijne opisy stworzenia człowieka II

1. Człowiek = Plastuś

WSTĘP

Spróbujmy zabawić się dzisiaj w naśladowanie Boga Stwórcy. Rodzice posiadają tę moc – powołują do życia nowego człowieka, my możemy odkrywać to, co w człowieku jest piękne, szlachetne…

AKTYWIZACJA

Uczniowie pracują w grupach. Zadanie jest następujące: na kartce formatu A4 znajduje się postać człowieka, należy ją wypełnić fragmentami starych gazet, stworzyć kolaż, nie byle jaki: ma zawierać wszystko, co najpiękniejsze jest w człowieku. Trzeba mu również WYMYŚLIĆ IMIĘ!!! Prezentacja – zgadywanie, co uczniowie w grupie chcieli przez to wyrazić, co możemy odnaleźć w naszej wyobraźni w tym kolażu. Najlepszą pracę warto nagrodzić dobrymi ocenami dla uczniów z grupy.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Kim dzisiaj czuje się człowiek – bardziej dziełem Bożym, dzieckiem Bożym czy wytworem tej ziemi?
2. Czy świadomość stworzenia przez Boga pomaga dzisiaj, czy przeszkadza w życiu?
3. Jakie wątpliwości wzbudzają w nas opisy stworzenia człowieka?
4. Czy mają dzisiaj dla nas jakieś przesłanie?
5. Jakie przesłanie płynie z opisów stworzenia dla człowieka w stosunku do drugiego człowieka? Do ziemi i przyrody? Do Boga samego?
6. Czy ekologia ma coś wspólnego z wiarą?

PUENTA

Pracując nad kolażem – wykorzystujemy dane nam już „kawałki materii”, w które wkładamy nasze skojarzenia, wyobrażenia. Bóg natomiast stworzył nas z niczego, nie potrafimy tego zrozumieć, ponieważ dla nas wszelka twórczość jest już tylko TWORZENIEM, ale NIE STWARZANIEM.

Przyglądając się stwarzaniu człowieka przez Boga możemy jednak dostrzec pewne podobieństwo między stwarzaniem przez Boga a naszym wymyślaniem człowieka:

• przed pracą trzeba się chwilę zastanowić – to właśnie wyraża zwrot „uczyńmy człowieka”, jest znakiem zastanowienia się Boga nad dziełem, którego dokonuje,
• rzeczownik ADAM oznacza „bycie czerwonym”, natomiast ADAMAH to gleba, ziemia… nadanie takiego imienia oznacza informację o jego pochodzeniu, o materiale, z jakiego został uczyniony – rzeczywiście ciało człowieka składa się z pierwiastków ziemskich,
• rzeczownik ADAM w Starym testamencie oznacza pierwszego człowieka, ale również cały ludzki gatunek,
• Rdz 1,26: „niech panuje…” – panowanie nad światem nie ma nic wspólnego z naszym pojęciem panowania, jako wykorzystywania poddanych i wszelkich wogóle możliwości… jest to panowanie na miarę Dawcy, czyli naśladowanie panowania Boga nad światem… Jeśli ktoś swoje panowanie nad światem (przyrodą czy ludźmi) sprawuje jako niszczyciel i zaborca, wypacza w sobie obraz Boży, przedrzeźnia Pana Boga.
• Takie panowanie polega na:
• – urzeczywistnianiu miłości w tym świecie,
  – na czynieniu go dobrym, pięknym i prawdziwym,
  – na wspomaganiu jego rozwoju,
  – na ukazywaniu Boga obecnego w świecie.

Rdz 1,26: „…na nasz obraz, podobnego nam” – stworzenie człowieka na OBRAZ i PODOBIEŃSTWO BOŻE… Obraz – to coś trwałego, niezniszczalnego w człowieku, nie można go usunąć, natomiast podobieństwo – przez dobre lub złe życie – może być większe lub mniejsze.

2. Jesteśmy do siebie podobni?

WSTĘP

Są pewne wartości, które cenimy, nawet o tym nie mówiąc. Wartości te podzielają inni ludzie, są więc do nas podobni…

AKTYWIZACJA

Praca w grupach. Metoda – małe karteczki. Zadanie jest następujące: poszukujemy odpowiedzi na pytanie: w czym mężczyzna i kobieta są sobie podobni, a także w czym się różnią? Odpowiedzi wpisujemy na małych karteczkach, dla porządku warto je podpisać P = podobieństwa, R = różnice. Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Więcej nas dzieli czy więcej jest podobieństw?
2. Różnice nas przyciągają, czy odpychają?
3. Czy Bóg mógłby jako pierwszą stworzyć kobietę? Co by to dało?
4. Na czym polega równość mężczyzny i kobiety?
5. Co zostało w nas jeszcze dzisiaj z Boga? Jakie Jego ślady?

PUENTA

Stworzenie kobiety. Od momentu, gdy Bóg zamierza stworzyć kobietę, Biblia przestaje używać słówka ha’adam, a pojawia się słówko is w relacji do issa[2] szczególnie wers Rdz 2,23).

Por. Wulgata: vir – virago, Biblia ks. Wujka: mąż – mężyna.

Oto mężczyzna zapada w sen – hebr. słówko halom – marzenie senne – czyli mężczyzna zapada w sen z pragnieniem istoty sobie podobnej, czuje się samotny! Potem jest już ich dwoje, teraz można powiedzieć, że obrazem i podobieństwem Boga stał się człowiek nie tylko przez samo człowieczeństwo, ale także przez komunię osób, którą stanowią mężczyzna i kobieta.

Pierwszy opis stworzenia…

1. Rdz 1,26 – 31: „A wreszcie rzekł Bóg: „Uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi”. Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi”. I rzekł Bóg: „Oto daję wam wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. (…) I stało się tak. A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre”.

2. Spośród stworzeń widzialnych tylko człowiek został ukształtowany na obraz Boży i to stanowi o jego szczególnej ważności. Stąd nie wolno arbitralnie rozporządzać ludzkim życiem, bo stanowi ono własność samego Boga: Rdz 9,6: „Kto przeleje krew ludzką, przez ludzi ma być przelana krew jego, bo człowiek został stworzony na obraz Boga”.

3. Człowiek jako jedyny ze stworzeń tej ziemi został wezwany do nieśmiertelności: Mdr 2,23 – 3,4: „Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka ‑ uczynił go obrazem swej własnej wieczności. A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła i doświadczają jej ci, którzy do niego należą. A dusze sprawiedliwych są w ręku Boga i nie dosięgnie ich męka. Zdało się oczom głupich, że pomarli, zejście ich poczytano za nieszczęście i odejście od nas za unicestwienie, a oni trwają w pokoju. Choć nawet w ludzkim rozumieniu doznali kaźni, nadzieja ich pełna jest nieśmiertelności”.

4. Zauważmy, że w tekście tym mówi się, iż człowiek został stworzony już nie tylko na obraz Boży, ale jako obraz Boży.

5. Św. Augustyn: pierwsi rodzice po grzechu pierworodnym, spostrzegłszy swoją nagość, przyodziali się skórami zwierząt. Stali się wtedy na obraz i podobieństwo zwierząt. Mamy zatem do wyboru dwie sytuacje: być podobnymi albo do Boga, albo do zwierząt, nie da się bowiem zachować nienaruszonym swojego człowieczeństwa, jeśli się odcinamy od łączności z Bogiem.

6. Św. Augustyn: „Bóg pragnie uczynić cię podobnym do siebie, a ty usiłujesz Boga uczynić podobnym do ciebie. Niech Bóg ci się spodoba takim, jakim jest, a nie takim, jakim ty byś Go sobie życzył”.

Drugi opis stworzenia…

1. Rdz 2,4b – 25 to drugi opis stworzenia świata i zaistnienia człowieka w świecie. Także i ten opis (wcześniejszy od poprzedzającego go w tekście Księgi Rodzaju) jest tekstem teologicznym i pod obrazami kryje się jego najgłębszy sens i wartość.

2. Spróbujmy prześledzić ten tekst i wydobyć przesłanie, które niesie ze sobą. Rdz 2,4b – 7: ta wcześniejsza opowieść (pochodząca z X w.) pokazuje inne oblicze Boga – z Pana i Stwórcy przemienia się w Garncarza. Człowiek otrzymuje „tchnienie życia” – po prostu cud życia.

3. Rdz 2,9: „…drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła…” drzewo życia – to symbol nadprzyrodzonego daru nieśmiertelności, drzewo poznania dobra i zła – to symbol władzy osądzania o tym, co jest dobre a co jest złe.

4. Rdz 2,15: „…Pan Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał…” Raj nie jest miejscem, „gdzie się nic nie robi”), człowiek jest stworzony do pracy, lecz praca ta nie jest jego obciążeniem, ale powołaniem i służyć ma przede wszystkim jemu samemu.

5. Rdz 2,17: „…ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść…” człowiek nie ma mocy stanowienia o tym, co jest dobre a co jest złe.

6. Człowiek nadaje imiona zwierzętom – jakby „uczestniczy” w stwórczej mocy Boga, oznacza to, że je zna, nad nimi panuje, że przejmuje za nie odpowiedzialność.

7. Bóg zechciał w człowieku, właśnie w tym glinianym naczyniu złożyć swoje dary i skarby… 2 Kor 2,7: „Przechowujemy zaś ten skarb w naczyniach glinianych, aby z Boga była owa przeogromna moc, a nie z nas”.

Puenta na podstawie: Krystyna Ostrowska, W poszukiwaniu wartości, GWP, Gdańsk 1994, s.116. 

Jacek Salij OP, Człowiek obrazem Boga, W drodze nr 5/1984.