Kościół jako Oblubienica

1. Idealny Oblubieniec

WSTĘP

Dziewczyny i kobiety marzą o rycerzu z bajki – idealnym mężczyźnie, z którym można przeżyć całe życie. Mężczyźni marzą czasami o kobiecie – aniele, czułym, mądrym, wyrozumiałym, pięknym… Oczywiście – takich „idealnie idealnych” partnerów nie ma. Każdy ma swoje słabości i wady. Miłość pozwala je wybaczyć ich konsekwencje i zaakceptować człowieka takiego, jakim jest. Wyobraźmy sobie jednak taki chodzący ideał – dla potrzeb naszego spotkania. Wyobraźmy sobie osobę, która ma wszystko, dzięki czemu zasługuje na miano ideału… a nawet ma 10% więcej niż „normalny, przeciętny ideał”…

AKTYWIZACJA

Praca w grupach. Formularz – „Johny 11 palców”. Zadanie: poszukujemy odpowiedzi na pytanie: jakie kłopoty wynikają ze związania się z takim najprawdziwszym, 110% ideałem? Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Więcej korzyści z takiego partnera niż straty?
2. Czy związkowi z taką osobą nie grozi czasami nuda?
3. Jak długo można utrzymać tak wysoki poziom?
4. A może jednak jest to wielka szansa na nawiązanie interesującego związku?
5. Związek z taką osobą to spełnienie marzeń, czy jednak marzenia trzeba trochę skorygować i szukać rycerza „niezupełnie rycerskiego” i ideału „lekko nieidealnego”?
6. Jak wygląda sytuacja takiego związku ze strony wspomnianego 110% ideału? Jak się będzie czuł w takim związku z osobą dużo mniej idealną?
7. Czy z jego perspektywy związek ma szansę przetrwania? Jak długo?
8. Jak porównać poczynione przez nas uwagi do więzi między człowiekiem i Panem Bogiem?

PUENTA

1. Stary Testament mówi o oblubieńczym charakterze więzi między Bogiem i Jego ludem

Już w Starym Testamencie mowa jest o oblubieńczym charakterze więzi między Bogiem i Jego ludem, czyli Izraelem. Czytamy w trzeciej części proroctw Izajasza: „bo małżonkiem twoim jest twój Stworzyciel, któremu na imię Pan Zastępów; Odkupicielem twoim — Święty Izraela, nazywają Go Bogiem całej ziemi” (Iz 54,5). Katecheza o Kościele jako „sakramencie zjednoczenia z Bogiem” (Mysterium Ecciesiae) każe nam odwołać się do przymierza Boga z Izraelem, ludem wybranym.

2. Zapowiedź tajemnicy Kościoła i jego więzi z Bogiem

Przymierze to było przygotowaniem do fundamentalnej tajemnicy Kościoła, będącej przedłużeniem tajemnicy wcielenia. (…) Przymierze Boga z Izraelem prorocy przedstawiają jako więź oblubieńczą.

Również ten szczególny aspekt relacji Boga ze swoim ludem stanowi zapowiedź i przygotowanie oblubieńczej więzi między Chrystusem i Kościołem, nowym ludem Bożym, nowym Izraelem ukonstytuowanym przez Chrystusa dzięki ofierze krzyża.

W Starym Testamencie, oprócz przytoczonego na początku tekstu Izajasza, znajdujemy również inne teksty, zwłaszcza w Księgach Ozeasza, Jeremiasza i Ezechiela, które stwierdzają, że przymierze Boga z Izraelem należy rozumieć przez analogię do oblubieńczego przymierza małżonków.

3. Oskarżenia proroków pod adresem ludu niewiernego

Posługując się tym samym porównaniem, prorocy kierują oskarżenia pod adresem ludu wybranego jako oblubienicy niewiernej i cudzołożnej.

Ozeasz: „Spór prowadźcie z waszą matką, prowadźcie spór! Ona bowiem już nie jest moją żoną, a Ja już nie jestem jej mężem” (Oz 2,4).

Podobnie wyraża się Jeremiasz: „jak niewiasta nie dotrzymuje wiary swemu oblubieńcowi, tak nie dotrzymaliście Mi wiary wy, domu Izraela” (Jr 3,20). A mając przed oczyma niewierność Izraela wobec prawa przymierza, a zwłaszcza powtarzające się grzechy bałwochwalstwa, Jeremiasz pyta: „A ty, coś z wielu przyjaciółmi cudzołożyła, masz wrócić do Mnie? — wyrocznia Pana” (Jr 3,1).

I wreszcie Ezechiel: „Ale zaufałaś swojej piękności i wyzyskałaś swoją sławę na to, by uprawiać nierząd. Oddawałaś się każdemu, kto obok ciebie przechodził” (Ez 16,15; por. Ez 16,29.32).

4. Nie ma ostatecznego odrzucenia niewiernej oblubienicy

Trzeba jednak podkreślić, że słowa proroków nie zawierają bezwzględnego i ostatecznego odrzucenia cudzołożnej oblubienicy. Zawierają wezwanie do nawrócenia i obietnicę przyjęcia nawróconej.

Ozeasz: „poślubię cię sobie [znowu] na wieki, poślubię przez sprawiedliwość i prawo, przez miłość i miłosierdzie. Poślubię cię sobie przez wierność, a poznasz Pana” (Oz 2,21-22).

Podobnie Izajasz: „Na krótką chwilę porzuciłem ciebie, ale z ogromną miłością cię przygarnę. W przystępie gniewu ukryłem przed tobą na krótko swe oblicze, ale w miłości wieczystej nad tobą się ulitowałem, mówi Pan, twój Odkupiciel” (Iz 54,7-8).

 

2. Kształtowanie

WSTĘP

Bogu zależy na tym, aby człowiek był Mu oddany. Wtedy najlepiej realizuje się jego człowieczeństwo. Wtedy człowieczeństwo dąży do pełni. Człowiek musi pielęgnować ten związek, ale i Bóg chce uczynić go jeszcze piękniejszym. Nasze starania i pomysły są nam znane, ale co Bóg może zrobić, aby uczynić oblubieńczą więź z człowiekiem jeszcze piękniejszą?

AKTYWIZACJA

Praca indywidualna. Metoda – plastyka. Zadanie jest następujące: za pomocą dzieła plastycznego ukazujemy to, co robi Bóg, aby uczynić więź z człowiekiem jeszcze piękniejszą? Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Jakie działania Bóg podejmuje? Czego wymaga od Niego taki cel?
2. Jak człowiek podchodzi do Bożych działań?
3. Bóg czyni to, co się Jemu podoba, czy raczej to, co się człowiekowi podoba?
4. Czy w naszych pracach jest także coś, co człowiekowi sprawia trudność w przyjęciu (np. dramat, smutek, bolesne doświadczenie, które Bóg może dać w darze?)
5. Czy działania Boga przynoszą skutki zewnętrzne, czy dotyczą życia duchowego człowieka?
6. Czy Bóg stosuje te działania wobec ludzi wierzących, czy niewierzących także?

PUENTA

1. Zapowiedzi dotyczą wszystkich ludzi.

Zapowiedzi proroków sięgają poza historyczną granicę Izraela, poza etniczny i religijny wymiar ludu, który nie dochował przymierza. Należy je rozważać w perspektywie Nowego Przymierza, które ma się spełnić w przyszłości.

Mówi o tym zwłaszcza Jeremiasz: „Lecz takie będzie przymierze, jakie zawrę z domem Izraela po tych dniach […]: Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu. Będę im Bogiem, oni zaś będą Mi narodem” (Jr 31,33).

2. Powrót z wygnania – także wygnania grzechu.

Podobna jest wizja Ezechiela, który uprzednio obiecuje przebywającym na wygnaniu powrót do ojczyzny: „Dam im jedno serce i wniosę nowego ducha do ich wnętrza. Z ciała ich usunę serce kamienne, a dam im serce cielesne, aby postępowali zgodnie z moimi poleceniami, strzegli nakazów moich i wypełniali je. I tak będą oni moim ludem, a Ja będę ich Bogiem” (Ez 11,19-20).

 

3. Bóg i Maryja

WSTĘP

1. Maryja – odpowiedź posłuszeństwa wiary.

Urzeczywistnienie tej obietnicy Nowego Przymierza ma swój początek w Maryi, a pierwszym objawieniem tego nowego początku jest zwiastowanie. W momencie zwiastowania Dziewica z Nazaretu odpowiada z posłuszeństwem wiary na odwieczny Boży zamiar zbawienia człowieka poprzez wcielenie Słowa.

Wcielenie Syna Bożego oznacza wypełnienie zapowiedzi mesjańskich, a wraz z tym otwiera się perspektywa Kościoła jako ludu Nowego Przymierza. Maryja zdaje sobie sprawę z mesjańskiego wymiaru zwiastowania, które otrzymuje, oraz swojego „tak”, którym na to zwiastowanie odpowiada.

2. Magnificat – wyraz oczekiwania na Mesjasza.

Ewangelista Łukasz wydaje się podkreślać ten wymiar poprzez szczegółowy opis dialogu pomiędzy aniołem i Dziewicą, a następnie poprzez słowa Magnificat. Z dialogu i z hymnu Magnificat przebija pokora Maryi, lecz również głębia, z jaką przeżywała w swej duszy oczekiwanie na spełnienie się mesjańskiej obietnicy danej Izraelowi. Słowa proroków o przymierzu oblubieńczym Boga z wybranym ludem, słowa, które usłyszała i rozważała w swym sercu w tych decydujących chwilach opisanych przez Łukasza, znalazły w Jej sercu głębokie echo. Sama pragnęła być ową oblubienicą bezwzględnie wierną i całkowicie oddaną boskiemu Oblubieńcowi i dlatego stała się żywym początkiem Nowego Izraela: owego ludu, jakiego pragnął Bóg Przymierza w swej oblubieńczej miłości.

Zarówno podczas rozmowy, jak i w hymnie Maryja nie posługuje się terminologią wywodzącą się z analogii do więzi oblubieńczej, lecz posuwa się dalej: potwierdza i umacnia swoje realizowane już wewnętrzne oddanie się Bogu, które staje się niezmienną formą Jej życia.

AKTYWIZACJA

Praca indywidualna. Metoda – praca z tekstem MAGNIFICAT. Zadanie jest następujące: poszukujemy odpowiedzi na pytanie: co hymn Maryi mówi o jej oddaniu się Bogu? Czas na wykonanie zadania. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.

PYTANIA DO DYSKUSJI

1. Czyżby Bóg był rywalem św. Józefa?
2. Czy jest coś w Magnificat, co mówi i miłości do Józefa?
3. Czy czujesz się osobiście związany z tym, co Maryja wypowiada w obliczu Boga?
4. Jakie znaczenie mają dla nas słowa pozdrowienia anioła chaire – RADUJ SIĘ!

PUENTA

1. Potwierdzenie oddania się Bogu.

Zarówno podczas rozmowy, jak i w hymnie Maryja nie posługuje się terminologią wywodzącą się z analogii do więzi oblubieńczej, lecz posuwa się dalej: potwierdza i umacnia swoje realizowane już wewnętrzne oddanie się Bogu, które staje się niezmienną formą Jej życia.

Odpowiada aniołowi podczas zwiastowania: „nie znam męża” (Łk 1,34). Tak jakby mówiła: jestem dziewicą oddaną Bogu i nie mam zamiaru rzucić tego Oblubieńca, nie uważam bowiem, by Bóg tego chciał — On, tak zazdrosny o Izraela, tak surowy wobec każdego, kto Go zdradził, tak wytrwały w swoim miłosiernym nawoływaniu do pojednania!

2. W Maryi Chrystus zaślubia ludzkość.

Maryja była w pełni świadoma niewierności swego ludu, pragnęła więc sama być oblubienicą wierną wobec umiłowanego nade wszystko boskiego Oblubieńca. Anioł oznajmił, że w Niej urzeczywistnia się Nowe Przymierze Boga z ludzkością w wymiarze niezwykłym: jako dziewicze macierzyństwo za sprawą Ducha Świętego. „Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię” (Łk 1,35).

Dziewica z Nazaretu za sprawą Ducha Świętego staje się w sposób dziewiczy Matką Syna Bożego. Tajemnica wcielenia zawiera w sobie to boskie macierzyństwo Maryi z mocy Ducha Świętego.

Jest to więc zaczątek Nowego Przymierza, w którym Chrystus jako boski Oblubieniec zaślubia ludzkość, powołaną do tego, by być Jego Kościołem jako uniwersalny lud Nowego Przymierza.

3. Maryja – Pierwowzór Kościoła.

Już we wcieleniu Maryja jako Dziewica – Matka staje się pierwowzorem Kościoła w jego dziewiczym i macierzyńskim zarazem charakterze. „W tajemnicy bowiem Kościoła — mówi Sobór Watykański II — który sam także słusznie nazywany jest matką i dziewicą. Błogosławiona Dziewica Maryja przodowała najdoskonalej i osobliwie (singulariter), stając się wzorem dziewicy i zarazem matki”.

Słusznie zatem posłany przez Boga zwiastun pozdrawia Maryję słowem chaire (raduj się). A pozdrowienie to brzmi jak echo wielu prorockich słów ze Starego Testamentu: „Raduj się wielce. Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski” (Za 9,9). „Ciesz się i wesel z całego serca. Córo Jeruzalem! […j Pan jest pośród ciebie, […] odnowi swą miłość, wzniesie okrzyk radości” (So 3,14-17). „Nie lękaj się, ziemio! Raduj się i wesel, bo wielkie rzeczy uczynił Pan. […] synowie Syjonu, radujcie się w Panu Bogu waszym” (Jl 2,21.23).

W Maryi i Kościele realizują się więc te proroctwa na progu Nowego Testamentu. Co więcej, można powiedzieć, że na tym progu Kościół odnajduje się w Maryi, a Maryja w Kościele i jako Kościół. Jest to jedno z przedziwnych dzieł Bożych, będących przedmiotem naszej wiary.