OK, czyli… osoby konsekrowane

Scenariusz jest przeznaczony na zajęcia z młodzieżą gimnazjalną lub ponadgimnazjalną. Czas trwania: 60-90 min. Pomoce dydaktyczne: papierowa taśma klejąca (lakiernicza), przybory do pisania i kolorowania – kredki, pisaki, farby, pędzle, pojemniki na wodę, duże arkusze szarego lub białego papieru, nożyczki, klej biurowy, pamiątkowe przedmioty przyniesione przez uczestników, papierowe krążki w kształcie płyty CD, sznur od habitu z supełkami (opcja), kawałki sznura do zawiązania supełków.

1. Wyjątkowość

WSTĘP

Ze względu na pierwszą część spotkania, w czasie której uczestnicy dzielą się osobistymi wspomnieniami i przeżyciami, warto zatroszczyć się o klimat ciepłego spotkania, szacunku, zaangażowania. Dzięki temu łatwiej zrozumiemy istotę spotkania, jego przesłanie. Jeśli jest taka możliwość, to warto zaprosić na nie osobę konsekrowaną. Świadectwo życia takiej osoby jest niezrównanym elementem spotkania i może przyczynić się do jego ubogacenia.

Sprawdź jeszcze, czy masz wszystko, co potrzebne jest do przeprowadzenia zajęć. Przedstaw ewentualnych gości – osoby konsekrowane.

Wprowadzając uczestników w pierwszą część spotkania powiedz: Wokół nas jest tyle różnych przedmiotów. Jedne z nich są banalne, inne wyjątkowe – naznaczone wspomnieniami, przedziwną mocą uczuć i pamięci. Te ostatnie zwłaszcza cenimy i szanujemy. Są przedziwnym mostem między wspomnieniami a teraźniejszością. Mostem cennym i bardzo w życiu pożądanym. Zapraszam teraz na wspólną, małą wycieczkę po tym moście…

AKTYWIZACJA

Praca na forum. Prezentujemy przedmioty przyniesione ze sobą, przedmioty, z którymi wiążą się nasze wspomnienia, refleksje, ważne momenty w życiu. Opowiadamy historie związane z nimi, ciekawostki. Wyjaśniamy, dlaczego przywiązujemy do nich taką dużą wagę. Dlaczego mają w sobie walor wyjątkowości. Dobrze będzie, jeśli zaczniesz od siebie, aby ośmielić uczestników. Jeśli jest na spotkaniu zaproszona osoba konsekrowana, to doskonale będzie, jeśli przyniesie ze sobą także jakąś pamiątkę.

Dzielimy się wrażeniami i odpowiadamy na pytanie: co nam dają te przedmioty? Czy świat bez nich byłby zdecydowanie uboższy? Dlaczego tak właśnie jest? Odpowiedzi na te pytania można zapisywać na arkuszu papieru, ewentualnie osoby opowiadające wypisują to na kartce o kształcie opisywanego przedmiotu. Kartki przyklejamy później na większym arkuszu papieru w celu prezentacji.

PUENTA

Podziekuj wszystkim uczestnikom za przyniesienie pamiątek i za opowieści z nimi związane.

Podsumowując pierwszą część spotkania powiedz: Używając analogii z językiem religijnym można powiedzieć, że te przedmioty są wyjątkowe, wyłączone spod jarzma banalności, a jednak są często tak zwyczajne, jak inne w swoim wyglądzie zewnętrznym. Człowiek postanawia, że nie będzie ich używał do banalnych, codziennych czynności, ale albo będzie ich używał wyjątkowo i każde to uzycie będzie wielkim wydarzeniem, albo wcale nie będzie w nich korzystał, aby pozostały nietknięte, aby nic nie uronić z ich pierwotnego stanu, z którym łaczymy naszą wewnętrzną relację.

Są w pewnym sensie „konsekrowane”, czyli przeznaczone do wyjątkowej funkcji. W Kościele słowem „konsekrowany” okresla się kielich mszalny, patenę, świątynię – jest nawet specjalny obrzęd konsekracji tych przedmiotów przeznaczonych tylko i wyłącznie od momentu konsekracji do sprawowania świetych obrzędów..

2. Rady ewangeliczne

WSTĘP

Przechodząc do następnej części spotkania powiedz: Konsekrowany może być nie tylko przedmiot, ale także osoba. W taki sposób ukazuje nam ten fakt Katechizm.

KKK 914 „Stan, który opiera się na profesji rad ewangelicznych, nie dotyczy hierarchicznej struktury Kościoła, należy jednak nienaruszalnie do jego życia i świętości”.

KKK 915 Rady ewangeliczne, w ich wielości, są proponowane wszystkim uczniom Chrystusa. Doskonałość miłości, do której są powołani wszyscy wierni, nakłada na tych, którzy w sposób wolny przyjmują wezwanie do życia konsekrowanego, obowiązek praktykowania czystości w bezżenności dla Królestwa, obowiązek ubóstwa i posłuszeństwa. Profesja rad ewangelicznych, w trwałym stanie życia uznanym przez Kościół, jest znakiem charakterystycznym „życia poświęconego” Bogu.

Przy niektórych habitach widać czasami sznurek z 3 supełkami. Są one symbolem zycia według rad ewangelicznych: posłuszeństwa, czystości i ubóstwa. Są symbolem zlożenia ślubów zakonnych.

Dobrze jest w tym momencie pokazać taki sznur… Może pokazać także, jak wiąże się taki supeł? To dobra myśl, zwłaszcza że do tego motywu za chwilę będziemy się odnosić w pracy w grupach.

AKTYWIZACJA

Podziel uczestników na kilkuosobowe grupy. Przedstaw zadanie do wykonania: Supeł jest symbolem zawiązania, zamknięcia, zapętlenia, braku swobody i wolności, jest symbolem zobowiązania i ograniczenia.

Supeł na sznurze przy habicie jest znakiem złożenia ślubów zakonnych – posłuszeństwa, czystości i ubóstwa. Czasami one także kojarzą się z ograniczeniami, częściową utratą wolności czy swobody… Czy tak jest w rzeczywistości? Czy śluby zakonne są symbolem zniewolenia czy wręcz przeciwnie – wolności?…

Naszym zadaniem jest poszukiwanie odpowiedzi na trzy pytania:

• Co właściwie dają człowiekowi śluby zakonne?
• Jakie świadectwo o swoim człowieczeństwie daje innym ludziom człowiek składający śluby zakonne?
• Jak osoba konsekrowana, żyjąca według rad ewangelicznych, może zaabgażować się w zycie współczesnego społeczeństwa i Kościoła?

Odpowiedzi na te pytania wpisujemy na kartce obok narysowanych przez nas 3 supełków. Można także zawiązać trzy supełki na kawałku sznurka oraz do tych supełków przymocować kartki z odpowiedziami.

Prezentacja przez odczytanie na forum odpowiedzi wypisanych przez uczestników

PUENTA

Podsumowując tę część spotkania przekaż poniższe treści:

EE, 38: Specyficzny wkład, jakim osoby konsekrowane mogą służyć Ewangelii nadziei, wynika z pewnych charakterystycznych aspektów obecnego oblicza kulturowego i społecznego Europy.

Tak więc występujące dziś w społeczeństwie zapotrzebowanie na nowe formy duchowości musi znaleźć odpowiedź w uznaniu absolutnego prymatu Boga, które osoby konsekrowane wyrażają przez całkowity dar z siebie, nieustanne nawracanie się i ofiarowanie życia jako prawdziwy kult duchowy. W kontekście zeświecczenia i konsumpcjonizmu życie konsekrowane – dar Ducha dany Kościołowi i dla Kościoła – staje się coraz bardziej znakiem nadziei, w takiej mierze, w jakiej daje świadectwo o transcendentnym wymiarze egzystencji.

Z drugiej strony w dzisiejszej sytuacji wielości kultur i religii nieodzowne jest świadectwo ewangelicznego braterstwa, które charakteryzuje życie konsekrowane, czyniąc je bodźcem do oczyszczania i integracji różnych wartości przez przezwyciężanie przeciwieństw. Pojawianie się nowych form ubóstwa i zepchnięcia na margines musi pobudzać do zajęcia się w nowy, twórczy sposób najbardziej potrzebującymi, jak było w przypadku licznych założycieli instytutów zakonnych.

Wreszcie tendencja do skupiania się tylko na własnych sprawach wymaga znalezienia środka zaradczego, jakim jest gotowość osób konsekrowanych do kontynuowania dzieła ewangelizacji innych kontynentów, pomimo zmniejszenia liczby powołań, odnotowywanego w wielu instytutach.

3. Sens konsekracji

WSTĘP

Przechodząc do następnego punktu spotkania, który ma na celu refleksję nad sensem zakonnej konsekracji przekaż treść fragmentu KKK.

KKK 916 Stan życia konsekrowanego ukazuje się zatem jako jeden ze sposobów przeżywania „bardziej wewnętrznej” konsekracji, która opiera się na chrzcie i polega na całkowitym oddaniu się Bogu.

Podkreśl w swojej wypowiedzi treść poniższego fragmentu z KKK:

[KKK 916 cd.] W życiu konsekrowanym wierni, za natchnieniem Ducha Świętego, decydują się:

• w sposób doskonalszy iść za Chrystusem,
• poświęcić się umiłowanemu nade wszystko Bogu oraz,
• dążąc do doskonałej miłości w służbie Królestwa, głosić w Kościele chwałę świata, który ma przyjść,
• oraz być jego znakiem.

AKTYWIZACJA

Podziel uczestników na kilkuosobowe grupy. Przedstaw zadanie do wykonania: Zadanie do wykonania jest następujące: wyobraźmy sobie, że pewne wydawnictwo zwróciło się do nas z prośbą o opracowanie graficzne nadruku na 4 płytach CD z nagraniami konferencji i śpiewów mówiących o 4 powyższych aspektach życia konsekrowanego. Jak wyrazić je pod postaci ilustracji? Rozdziel poszczególne tematy dla każdej grupy. Rozdaj przybory do kolorowania oraz krążki papierowe. Określ czas niezbędny na wykonanie pracy.

Prezentacja na forum w formie galerii prac.

PUENTA

Podsumowując drugą część spotkania przekaż uczestnikom informacje zawarte w KKK nr 917 – 945. Ewentualnie może w tym miejscu opowiedzieć o swoim życiu i powołaniu zaproszona na spotkanie osoba konsekrowana.

Wielkie drzewo o licznych gałęziach

917 „Wyrosły niby na drzewie, które się cudownie i bujnie rozkrzewiło na Pańskiej z danego przez Boga zalążka, rozmaite formy życia samotnego lub wspólnego, rozmaite rodziny zakonne, które pomnażają to, co służy zarówno pożytkowi ich członków, jak i dobru całego Ciała Chrystusa”.

918 „Już od początku byli w Kościele zarówno mężczyźni, jak i niewiasty, którzy chcieli przez praktykę rad ewangelicznych z większą swobodą iść za Chrystusem i wierniej Go naśladować, prowadząc na swój sposób życie Bogu poświęcone. Wielu spośród nich, z natchnienia Ducha Świętego, prowadziło życie pustelnicze lub tworzyło rodziny zakonne, które Kościół chętnie objął swą powagą i zatwierdził”.

919 Biskupi powinni zawsze starać się rozpoznawać nowe dary życia konsekrowanego powierzane przez Ducha Świętego Jego Kościołowi; zatwierdzanie nowych form życia konsekrowanego jest zarezerwowane Stolicy Apostolskiej.

Życie pustelnicze

920 Pustelnicy nie zawsze składają publicznie profesję trzech rad ewangelicznych, ale „przez surowe odsunięcie się od świata, milczenie, samotność, gorliwą modlitwę i pokutę poświęcają swoje życie na chwałę Boga i zbawienie świata”.

921 Ukazują oni każdemu wewnętrzny aspekt tajemnicy Kościoła, którym jest osobowa bliskość z Chrystusem. Ukryte przed światem życie pustelnika jest milczącym przepowiadaniem Chrystusa, któremu oddał swoje życie, ponieważ jest On dla niego wszystkim. Na tym polega to szczególne powołanie, by na pustyni, właśnie w walce wewnętrznej, znaleźć chwałę Ukrzyżowanego.

Dziewice konsekrowane

922 Począwszy od czasów apostolskich dziewice i wdowy chrześcijańskie, powołane przez Pana, by poświęcić się Mu w sposób niepodzielny w większej wolności serca, ciała i ducha, podejmowały za aprobatą Kościoła decyzję życia w stanie dziewictwa lub dozgonnej czystości „dla Królestwa niebieskiego” (Mt 19, 12).

923 „Wyrażając święty zamiar wierniejszego pójścia za Chrystusem, dziewice zostają poświęcone Bogu przez biskupa diecezjalnego według zaaprobowanego obrzędu liturgicznego oraz mistycznie poślubione Chrystusowi, Synowi Bożemu, i włączone w służbę Kościoła”. Przez ten uroczysty obrzęd (Consecratio virginum) „dziewica staje się osobą konsekrowaną, transcendentnym znakiem miłości Kościoła do Chrystusa, eschatologicznym obrazem tej niebieskiej Oblubienicy i przyszłego życia”.

924 „Obok wspomnianych form życia konsekrowanego” stan dziewic obejmuje kobiety żyjące w świecie (lub mniszki), które poświęcają się modlitwie, pokucie, służbie braciom i pracy apostolskiej, stosownie do ich stanu i odpowiednich charyzmatów ofiarowanych każdej z nich. Dziewice konsekrowane mogą się zrzeszać, by wierniej wypełniać swoje postanowienie.

Życie zakonne

925 Życie zakonne, powstałe w pierwszych wiekach chrześcijaństwa na Wschodzie i praktykowane w instytutach kanonicznie erygowanych przez Kościół, różni się od innych form życia konsekrowanego przez swój aspekt kultowy, publiczną profesję rad ewangelicznych, życie braterskie prowadzone we wspólnocie, świadectwo dawane zjednoczeniu z Chrystusem i Kościołem.

926 Życie zakonne wypływa z tajemnicy Kościoła. Jest ono darem, który Kościół otrzymuje od swojego Pana i który ofiaruje jako trwały stan życia osobie powołanej przez Boga w profesji rad ewangelicznych. W ten sposób Kościół może ukazywać równocześnie Chrystusa i rozpoznawać się jako Oblubienica Zbawiciela. Życie zakonne w swoich różnych formach zmierza do tego, by było znakiem miłości Bożej wyrażonej językiem naszych czasów.

927 Wszyscy zakonnicy, podlegający lub nie podlegający władzy ordynariusza, należą do współpracowników biskupa diecezjalnego w jego misji pasterskiej. Zakładanie i misyjne rozszerzanie się Kościoła domagają się obecności życia zakonnego w jego różnych formach od samych początków ewangelizacji. „Historia odnotowuje wielkie zasługi rodzin zakonnych w krzewieniu wiary i formowaniu nowych Kościołów od starożytnych instytucji monastycznych przez zakony średniowieczne aż po współczesne zgromadzenia”.

Instytuty świeckie

928 „Instytut świecki jest instytutem życia konsekrowanego, w którym wierni żyjący w świecie dążą do doskonałej miłości i starają się przyczynić do uświęcenia świata, zwłaszcza od wewnątrz”.

929 Przez „życie całkowicie i doskonale poświęcone (temu) uświęceniu” członkowie instytutów uczestniczą w misji ewangelizacyjnej Kościoła „w świecie i jakby od strony świata”, gdzie ich obecność jest „zaczynem do wzmocnienia i wzrostu Ciała Chrystusa”. Ich „świadectwo życia chrześcijańskiego” zmierza do „układania spraw doczesnych po Bożemu i przepajania świata mocą Ewangelii„. Przez święte więzy przyjmują oni rady ewangeliczne i strzegą między sobą wspólnoty i braterstwa „zgodnie z własnym świeckim sposobem życia”.

Stowarzyszenia życia apostolskiego

930 Obok różnych form życia konsekrowanego istnieją „stowarzyszenia życia apostolskiego, których członkowie – bez ślubów zakonnych – realizują własny cel apostolski stowarzyszenia i prowadzą życie braterskie we wspólnocie, zgodnie z własnym sposobem życia, dążą do doskonałej miłości przez zachowanie konstytucji. Wśród nich są stowarzyszenia, których członkowie podejmują rady ewangeliczne” według ich konstytucji.

Konsekracja i posłanie: zwiastować Króla, który przychodzi

931 Człowiek oddany umiłowanemu nade wszystko Bogu, ofiarowany Mu już przez chrzest, poświęca się w ten sposób głębiej służbie Bożej i oddaje się dla dobra Kościoła. Przez stan konsekracji Bogu Kościół objawia Chrystusa i pokazuje, w jak przedziwny sposób działa w nim Duch Święty. Zadaniem składających profesję rad ewangelicznych jest przede wszystkim życie swoją konsekracją. Ponieważ jednak „na mocy samej konsekracji poświęcają się na służbę Kościołowi, powinni w sposób właściwy ich instytutowi mieć szczególny udział w działalności misyjnej”.

932 W Kościele, który jest jakby sakramentem, to znaczy znakiem i narzędziem życia Bożego, życie konsekrowane jawi się jako szczególny znak tajemnicy Odkupienia. „Wierniej” iść za Chrystusem i naśladować Go, „wyraźniej” ukazywać Jego wyniszczenie, oznacza być „głębiej” obecnym w sercu Chrystusa dla sobie współczesnych. Ci bowiem, którzy idą tą „węższą” drogą, pobudzają swoim przykładem braci oraz „dają wspaniałe i zaszczytne świadectwo temu, iż świat nie może się przemienić i ofiarować się Bogu bez ducha błogosławieństw”.

933 Zarówno gdy to świadectwo jest publiczne, na przykład w stanie zakonnym, jak również prywatne czy nawet ukryte, przyjście Chrystusa pozostaje dla wszystkich konsekrowanych początkiem i światłem ich życia:

Ponieważ Lud Boży nie ma tutaj trwałego miasta… to stan zakonny… ukazuje także wszystkim wierzącym dobra niebieskie już na tym świecie obecne, jak i daje świadectwo nowemu i wiekuistemu życiu zyskanemu dzięki odkupieniu przez Chrystusa oraz zapowiada przyszłe zmartwychwstanie i chwałę Królestwa niebieskiego.

W skrócie

934 „Z ustanowienia Bożego są w Kościele wśród wiernych święci szafarze, których w prawie nazywa się także duchownymi; pozostałych nazywa się świeckimi”. Są także wierni, należący do jednej i do drugiej kategorii, którzy przez profesję rad ewangelicznych poświęcili się szczególnie Bogu i w taki sposób służą posłaniu Kościoła.

935 Chrystus posyła swoich Apostołów i ich następców, aby głosili wiarę i rozszerzali Jego Królestwo. Daje im udział w swoim posłaniu. Otrzymują oni od Niego władzę działania w Jego Osobie.

936 Pan uczynił Piotra widzialnym fundamentem swojego Kościoła i powierzył mu jego „klucze”. Biskup Kościoła w Rzymie, następca św. Piotra, „jest głową Kolegium Biskupów, zastępcą Chrystusa i pasterzem całego Kościoła tu na ziemi”.

937 Papież „cieszy się z ustanowienia Bożego najwyższą, pełną, bezpośrednią i powszechną władzą duszpasterską”.

938 Biskupi, ustanowieni przez Ducha Świętego, są następcami Apostołów; każdy z nich jest „widzialnym źródłem i fundamentem jedności w swoim Kościele partykularnym”.

939 Biskupi przy pomocy prezbiterów, swoich współpracowników, i diakonów pełnią misję autentycznego nauczania wiary, sprawowania kultu Bożego, przede wszystkim Eucharystii, i rządzenia Kościołem jako prawdziwi pasterze. Do ich funkcji należy także troska o wszystkie Kościoły, razem z papieżem i pod jego zwierzchnictwem.

940 „Ponieważ właściwością stanu ludzi świeckich jest życie wśród świata i spraw doczesnych, dlatego wzywa ich Bóg, by ożywieni duchem chrześcijańskim, sprawowali niczym zaczyn swoje apostolstwo w świecie”.

941 Świeccy uczestniczą w kapłaństwie Chrystusa; coraz bardziej z Nim zjednoczeni, pomnażają łaskę chrztu i bierzmowania we wszystkich wymiarach życia osobistego, rodzinnego, społecznego i kościelnego. Urzeczywistniają w ten sposób powołanie do świętości, do której są wezwani wszyscy ochrzczeni.

942 Dzięki swej misji prorockiej świeccy „są też powołani i do tego, aby we wszystkim pośród wspólnoty ludzkiej byli świadkami Chrystusa”.

943 Dzięki swej misji królewskiej świeccy mają moc zwyciężania w sobie i w świecie panowania grzechu przez wyrzeczenie się siebie oraz przez świętość życia.

944 Życie konsekrowane Bogu charakteryzuje się publiczną profesją rad ewangelicznych: ubóstwa, czystości i posłuszeństwa w trwałym stanie życia uznanym przez Kościół.

945 Człowiek oddany umiłowanemu nade wszystko Bogu, ofiarowany Mu już przez chrzest, w stanie życia konsekrowanego bardziej wewnętrznie poświęca się służbie Bożej i oddaje się dla dobra całego Kościoła.

4. OK w historii Europy

WSTĘP

Przechodząc do kolejnej części spotkania zaprezentuj treść poniższego fragmentu adhortacji.

EE, 37: Szczególnie wymowne jest świadectwo osób konsekrowanych. W związku z tym trzeba przede wszystkim uznać zasadniczą rolę, jaką odegrały monastycyzm i życie konsekrowane w ewangelizacji Europy i w tworzeniu jej chrześcijańskiej tożsamości. Rola ta nie może ulec pomniejszeniu dziś, w chwili, kiedy pilnie potrzeba „nowej ewangelizacji” kontynentu, przeżywającego delikatny przełom w związku z tworzeniem bardziej złożonych struktur i więzi.

AKTYWIZACJA

Praca na forum – prezentacje uczniów na temat wkładu róznych zakonów w dzieje naszego kontynentu. Oczywiście prezentacje muszą być wcześniej przygotowane.

PUENTA

Puentując kolejną część spotkania powiedz:

EE, 37: Europa wciąż potrzebuje świętości, proroctwa, działalności ewangelizacyjnej i służby osób konsekrowanych. Trzeba również podkreślić specyficzny wkład, jaki instytuty świeckie i stowarzyszenia życia apostolskiego mogą wnieść przez swe dążenie do przemieniania świata od wewnątrz mocą Błogosławieństw.