Leniwiec polski

Grupa docelowa: Młodzież Rodzaj nauki: Katecheza Tagi: Dusza Europy

PDF Druk

1. Zakaz pośpiechu

WSTĘP

Przywitaj wszystkich uczestników spotkania. Sprawdź materiały służące do prowadzenia spotkania oraz pomoce. Krótko przedstaw tematykę spotkania. Wprowadzając w spotkanie przedstaw poniższe treści.

Dziedzictwem totalitarnego zniewolenia jest atomizacja, anomia społeczna; podzieleni, nie ufający sobie nawzajem, przyuczyliśmy się do bierności. Już dziś, w warunkach demokratycznych, ciąży nam ona coraz bardziej (Kampka, s. 178).

AKTYWIZACJA

Podziel uczestników na małe grupy. Przedstaw zadanie do wykonania: Zadaniem do wykonania będzie wymyślenie żartobliwego znaku drogowego. Do wyboru są dwie możliwości: znak zakazu o treści ZAKAZ BYCIA AKTYWNYM lub znak nakazu o treści: NAKAZ BYCIA BIERNYM. Rozdaj potrzebne pomoce, określ czas na wykonanie ćwiczenia. Prezentacja na forum – galeria znaków drogowych. Czas na wymianę wrażeń i uwag.

PUENTA

Podsumowując pierwszą część spotkania przekaż poniższe treści.

Dziedzictwem totalitarnego zniewolenia jest atomizacja, anemia społeczna; podzieleni, nie ufający sobie nawzajem, przyuczyliśmy się do bierności. Już dziś, w warunkach demokratycznych, ciąży nam ona coraz bardziej.

Ze słusznym niepokojem pytamy, czy normalna jest sytuacja, w której połowa społeczeństwa nie bierze udziału w wyborach parlamentarnych, a trzy czwarte obywateli nie wyraża żadnego zainteresowania tym, pod rządami jakiej konstytucji będą żyli.

Ten zanik poczucia obywatelskiej odpowiedzialności za własny los i za los państwa pojętego jako dobro wspólne może okazać się śmiertelnym niebezpieczeństwem, gdy jako społeczeństwo obojętnych, biernych jednostek staniemy się częścią zjednoczonej Europy.[1] Kampka, s. 178:

2. Ważne pytania

WSTĘP

Przechodząc do kolejnej części spotkania powiedz: Wyobraźmy sobie, że w końcu jednak rozleniwieni i zniechęceni, bierni i jednocześnie – mimo wszystko – dumni z wejścia, docieramy w końcu do jedności politycznej z resztą Europy. W związku z tym pojawiają się niezwykle ważne pytania. Postawić je można w sposób następujący.

Co do niej wówczas wniesiemy prócz nieodpartej chęci konsumowania dobrobytu i bezpieczeństwa? Z jakiego tytułu oczekiwać będziemy zainteresowania i respektu, jeśli nie żywimy go sami dla siebie? W jaki sposób będziemy chcieli wywierać wpływ na to, co się z nami stanie, jeżeli dzisiaj wykazujemy tak powszechna obojętność na sprawy publiczne? (Kampka, s. 178)

AKTYWIZACJA

Praca na forum ogólnym. Dyskusja. Poszukujemy odpowiedzi na postawione wyżej pytania. Warto je gdzieś zapisać, aby były do dyspozycji uczestników.

PUENTA

Podsumowując drugą część spotkania przekaż poniższe treści.

Powyższe pytania powinny niepokoić wszystkie siły społeczne i instytucje, racja istnienia których jest troska o dobro obywateli i bonum commune. Winny także inspirować pewne działania edukacyjne Kościoła jako wspólnoty odpowiedzialnej za integralny rozwój tworzących go ludzi. Idea takiego zaangażowania Kościoła nie wszystkim jednak wydaje się oczywista. Na pytanie o to, czy ma on jakieś zadania w zakresie edukacji obywatelskiej, 69% Polaków zapewne odpowie przecząco. Dlaczego?

Przede wszystkim dlatego, że tylu właśnie rodaków – wedle badań OBOP z 1995 roku – twierdzi, iż Kościół nie powinien się mieszać do polityki. Powołany do tego, by się troszczyć o dusze i prowadzić je do wiecznej szczęśliwości, nie powinien się kalać przemijającymi sprawami tego świata ani też zajmować się tym, na czym się po prostu nie zna. Ta zwłaszcza myśl rozpala największe emocje. Pytamy więc, z jakiego to właściwie tytułu jeden dorosły człowiek ma pouczać drugiego dorosłego człowieka i edukować go w sprawach obywatelskich?

W każdym procesie edukacji jest przecież ta nieznośna opozycja – z jednej strony ktoś, kto wie, naucza i wychowuje, z drugiej zaś ktoś, kto nie wie, a dopiero ma zostać pouczony i wychowany. To nieznośne schematy szkolnych doświadczeń, które ciążyły przecież każdemu z nas, a które w pisarstwie Gombrowicza stały się nawet podstawową obsesją, sprawiają, że alergicznie reagujemy na wszelkie sytuacje, w których rozpoznajemy, uciekamy przed nimi, lękając się wtrącenia w niedojrzałość. (Kampka s.178)

3. Alfabet

WSTĘP

Zapraszając uczestników do kolejnej części spotkania przekaż poniższe treści.

Nie jest przecież jednak tak, że procesy edukacji i wychowania, także obywatelskiego, kończą się w momencie, gdy opuszczamy szkolną ławę ze świadectwem dojrzałości w kieszeni – owszem, dopiero wtedy naprawdę się one zaczynają; bo można zakładać, że poznaliśmy już pewien alfabet życia społeczno – politycznego (Kampka s.179).

AKTYWIZACJA

Praca w utworzonych wcześniej grupach. Wyjaśnij zadanie do wykonania: Zadaniem do wykonania będzie stworzenie takiego „alfabetu”, czyli małej broszurki, w której zawarte będą podstawowe terminy z życia społeczno – politycznego.

Przydziel każdej grupie litery alfabetu do wykorzystania i opracowania. Musisz wcześniej przemyśleć i zaproponować uczestnikom ostateczną formę „alfabetu” – albo otrzymują gotowe kartki, które zostaną wpięte między okładki broszurki, albo możliwa jest inna prezentacja owoców pracy w grupach. Wszystko zależy od wcześniejszego pomysłu i przygotowania. Rozdaj potrzebne materiały i pomoce, określ czas na wykonanie pracy. Prezentacja na forum w formie wcześniej założonej przez prowadzącego, dostosowanej do efektów pracy w grupach. Czas na dyskusję i wymianę poglądów.

PUENTA

W podsumowaniu przekaż poniższe treści.

W tej permanentnej edukacji obywatelskiej dorosłych nie tyle jesteśmy uczeni, ile uczymy się w interakcjach, w jakie wchodzimy w rodzinie, w pracy, w grupach i związkach, których jesteśmy członkami – także w Kościele.

W naukach społecznych określa się ten proces mianem socjalizacji wtórnej; jest on drugim i nie kończącym się nigdy etapem wychowania oraz samowychowania jednostek, rozpoznawania złożoności struktur społecznych, ról i modeli, ale także przyswajania norm i wartości właściwych kulturze, do której aspirujemy (Kampka s.179).

4. Obywatel

WSTĘP

Wprowadzając uczestników w kolejną część spotkania przekaż poniższe treści.

Kultura polityczna współczesnej Europy zasadza się zarówno na klasycznym, grecko – rzymskim doświadczeniu aktywności obywatelskiej, jak i na wartościach chrześcijańskich, wśród których godność i podmiotowość człowieka ma szczególnie miejsce. W świetle tradycji można traktować społeczeństwo obywatelskie jako swoista normę i kryterium oceny realnie istniejących społeczeństw oraz systemów politycznych.

Jeśli „obywatelskość” staje się dla określonego narodu i państwa kategorią szczególnie istotną, determinującą kształt jego instytucji i form życia publicznego, to w tym większym stopniu można mówić o społeczeństwie i państwie europejskim, a także – chrześcijańskim. Ta bowiem idea, że wszyscy ludzie są sobie równi co do godności, jest myślą chrześcijańską. Zasady takie, jak: pomocniczości czy dobra wspólnego, będące podstawą katolickiej nauki społecznej, są zarazem fundamentem demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, rozumianego jako świadoma siebie wspólnota osób dążąca przez uczestnictwo do afirmowanego przez wszystkich celu – wspólnego dobra.

Taka wizja społeczeństwa jest częścią orędzia chrześcijańskiego, a zatem Kościół nie tylko ma prawo, lecz również obowiązek głoszenia i odsłaniania owego społecznego wymiaru Ewangelii (Kampka s. 179).

AKTYWIZACJA

Praca w małych grupach. Można teraz zmienić ich skład. Przedstaw zadanie do wykonania: Do kolejnego ćwiczenia wykorzystamy – puzzle, które składają się w postać człowieka. Zadanie jest następujące: w pole każdego elementu wpisujemy odpowiedź na pytanie: jaki model człowieka – obywatela wynika z Ewangelii i nauczania Kościoła? Rozdaj potrzebne materiały i pomoce. Określ czas na wykonanie pracy. Prezentacja na forum. Czas na dyskusję.

PUENTA

Podsumowując kolejną część spotkania przekaż poniższe treści.

Będzie to szczególnie ważne w sytuacji, gdy zmienią się dość radykalnie polityczne warunki rozwoju narodu; społeczeństwo obywatelskie jest bowiem tym, co pozostaje po odjęciu struktur państwowych, co może je generować lub nie, co może się im nawet przeciwstawiać. Lęk przed ewentualną eurokracją okaże się bezzasadny, jeżeli w nowych strukturach politycznych rozwijać się będzie wspólnota obywateli zdolnych do tego, by je kształtować i kontrolować. Jednym z zadań Kościoła jest umacnianie podmiotowości ludzi, tak by byli do tego zdolni (Kampka s. 180).

5. Obywatelskość a Kościół

WSTĘP

Wprowadzając w kolejną część spotkania przekaż poniższe treści.

Głoszenie to nie tylko przekaz werbalny, którego skuteczność współcześnie, w dobie narastającego szumu informacyjnego, stale się zmniejsza. Może się ono spełniać także przez rozliczne formy interakcji społecznych, służących umacnianiu w ludziach poczucia podmiotowości, potrzeby uczestnictwa i współdecydowania o swoich sprawach, budowania struktur solidarności i pomocy wzajemnej.

To nie powszechne wybory parlamentarne czy prezydenckie fundują społeczeństwo obywatelskie – rodzi się ono tam, gdzie obywatele krzepną w poczuciu własnej wartości i godności, gdzie zaczynają wierzyć w swoje siły, widzą możliwość kształtowania swego życia i gotowi są przyjąć za nie odpowiedzialność.

Podstawowym środowiskiem umacniania podmiotowości powinna być rodzina, miejsce pracy, w szczególny zaś sposób Kościół

Społeczeństwo obywatelskie musi mieć swoje źródła – są nimi świadomi siebie, swoich praw, możliwości działania, ale też celów i wartości obywatele, zrzeszający się i wzajemnie kształtujący w strukturach pośrednich.

Wspólnota stanowi doskonałą podstawę społeczeństwa obywatelskiego, a zatem i parafia może, a nawet powinna być przestrzenią funkcjonowania takich struktur, w których cele religijne przenikają się ze społecznymi, a ludzie umacniają swe poczucie podmiotowości w Kościele i w całym społeczeństwie.

Pojmowanie wymogów dobra wspólnego i solidarności, mechanizmów subsydiarności musi kształtować się w małej wspólnocie, by potem te same zasady i wartości stały się zrozumiałe w kontekście całego społeczeństwa czy wreszcie w kontekście globalnym (Kampka s. 180-181).

AKTYWIZACJA

Praca indywidualna. Niezbędne są plansze z elementami w/w zdania i miejscem do wpisów oraz egzemplarze Pisma św.

Wyjaśnij zadanie do wykonania: Widzimy tutaj cztery warunki kształtowania się postawy społeczeństwa obywatelskiego. Każda z nich wypisana jest na osobnej planszy. Oto te zasady: (…) rodzi się ono tam, ⁽¹⁾gdzie obywatele krzepną w poczuciu własnej wartości i godności, ⁽²⁾gdzie zaczynają wierzyć w swoje siły, ⁽³⁾widzą możliwość kształtowania swego życia i ⁽⁴⁾gotowi są przyjąć za nie odpowiedzialność.

Zadanie do wykonania jest następujące: wyszukujemy w Ewangeliach te fragmenty, słowa i sytuacje, które pomagają chrześcijaninowi kształtować w sobie postawę obywatela. Następnie wypisujemy je na kartkach i umieszczamy na stosownej planszy.

Określ czas na wykonanie ćwiczenia. Umieść plansze w przystępnym miejscu. Rozdaj potrzebne materiały i pomoce.

Prezentacja na forum. Poproś o odczytanie treści umieszczonych pod fragmentami zdania. Czas na dyskusję.

PUENTA

???????????????????????????????

[1] Franciszek Kampka, Europa – Kościół – edukacja obywatelska, w: chyba księga pamiatkowa… znaleźć strone tytułową…