Biblijne symbole Kościoła

Grupa docelowa: Młodzież Rodzaj nauki: Lektura Tagi: Kościół, Symbole Kościoła

PDF Druk

Trzy najważniejsze:

– Kościół jako lud Boży,
– Kościół jako Ciało Chrystusa,
– Kościół jako świątynia Ducha Świętego.

Inne:

Kościół jako Oblubienica Chrystusa.
Kościół jako Matka.
Kościół jako miasto Boże.
Kościół jako Boża owczarnia.
Kościół jako winnica.

KKK 753: W Piśmie świętym znajdujemy bardzo liczne obrazy i figury powiązane między sobą; za ich pośrednictwem Objawienie mówi o niezgłębionej tajemnicy Kościoła. Obrazy wzięte ze Starego Testamentu są różnymi wariantami podstawowej idei, jaką jest idea „Ludu Bożego”. W Nowym Testamencie wszystkie te obrazy nabierają nowego znaczenia przez fakt, że Chrystus staje się „Głową” tego Ludu, który jest więc Jego Ciałem. Pierwsze miejsce zajmują obrazy „wzięte z życia pasterskiego, z rolnictwa, z budownictwa, także z życia rodzinnego i zaślubin”[LG nr 6].

Kościół jako świątynia

Główne funkcje świątyni (duchowe treści świątyni):

miejsce szczególnej obecności Boga wśród ludzi,
miejsce składania ofiary miłej Bogu,
miejsce świadectwa Boga Jedynego

Problem budowania świątyni:

Dawid nie mógł wybudować świątyni, gdyż prowadził wojny, przelewał krew… jest anty-typem Chrystusa, który nie czynił źle, lecz sam został zabity;

1 Krn 22,8: „Przelałeś wiele krwi, prowadząc wielkie wojny, dlatego nie zbudujesz domu imieniu memu, albowiem zbyt wiele krwi wylałeś na ziemię wobec Mnie”.

świątynia jerozolimska zbudowana była na wzgórzu Moria, gdzie Abraham miał złożyć ofiarę z Izaaka; „nowa góra Moria” – Golgota;

2 Krn 3,1: „Wreszcie Salomon zaczął budować dom Pański w Jerozolimie na górze Moria, która została wskazana jego ojcu Dawidowi, w miejscu jakie przygotował Dawid na klepisku Ormana Jebusyty”.

Duchowe treści świątyni jerozolimskiej spełniły się w Chrystusie:

On jest najpełniejszym objawieniem Boga wśród ludzi, najpełniejszą jego obecnością,
w Nim dokonała się ofiara miła Ojcu,
On jest świadkiem Boga Jedynego wśród ludzi.

Każdy chrześcijanin jest świątynią Bożą – przez chrzest:

miejscem zamieszkania Boga,
miejscem ofiary dla Boga,
miejscem dawania świadectwa o Bogu.

Czy człowiek chce, czy nie, zawsze jest czyjąś świątynią.

Trzy nowe elementy świątyni, przewartościowanie dotychczasowych:

bardziej zaakcentowany wymiar obecności przez konsekrację każdego wiernego,
ofiara: Eucharystia, modlitwa, inne sakramenty,
świadectwo we współczesnym świecie.

KKK 756: Bardzo często Kościół nazywany jest ‘Bożą budowlą’. Pan porównał siebie samego do kamienia odrzuconego przez budujących, który jednak stał się kamieniem węgielnym. Na tym fundamencie Apostołowie zbudowali Kościół; od tego fundamentu wziął on trwałość i spoistość. Ta budowla jest ozdabiana różnymi określeniami: jest ‘domem Boga’, w którym mieszka Jego rodzina; jest mieszkaniem Boga w Duchu; przybytkiem Boga z ludźmi, a przede wszystkim świętą świątynią, która ukazywana jako sanktuarium zbudowane z kamieni, jest czczona przez świętych Ojców.

Mt 21,42: „Rzekł im Jezus: Czy nigdy nie czytaliście w Piśmie: właśnie ten kamień, który odrzucili budujący stał się głowicą węgła. Pan to sprawił, i jest cudem w naszych oczach”.

1 Kor 3,11: „Fundamentu bowiem nikt nie może położyć innego, jak ten, który jest położony, a którym jest Jezus Chrystus”.

1 Tm 3,15: „Gdybym się opóźniał, piszę, byś wiedział, jak postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga żywego, filarem i podporą prawdy”.

Ef 2,19-20: „Nie jesteście już obcymi i przychodniami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga – zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus. W Nim zespalana cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię, w Nim i wy także wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić mieszkanie Boga przez Ducha”.

Ap 21,2-3: „I Miasto Święte – Jeruzalem Nowe ujrzałem zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica zdobna w klejnoty dla swego męża. I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka wraz z nimi i będą oni jego ludem”.

1 P 2,4-6: „Zbliżając się do Tego, który jest żywym kamieniem, odrzuconym wprawdzie przez ludzi, ale u Boga wybranym i drogocennym, wy również niby, żywe kamienie jesteście budowani jako duchowa świątynia, by stanowić święte kapłaństwo, dla składania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa. To bowiem zawiera się w Pismie: Oto kładę na Syjonie kamień węgielny, wybrany, drogocenny, a kto wierzy w niego, na pewno nie zostanie zawiedziony”.

1 Kor 3,9: „My bowiem jesteśmy pomocnikami Boga, wy zaś jesteście uprawną rolą Bożą i Bożą budowlą”.

Kościół jako lud Boży

Cechy charakterystyczne Kościoła jako ludu Bożego:

wybranie: Kościół jest skutkiem Bożej inicjatywy,
przymierze: Bóg obdarzył miłością lud wybrany, ale konieczna jest odpowiedź miłości; Przymierze we Krwi Chrystusa,
wyzwolenie z niewoli, odkupienie,
widzialny ustrój obok rzeczywistości niewidzialnej, ustanowienie 12 apostołów,
charakter kapłański, prorocki, królewski.

Kościół jako Ciało Chrystusa

Symbol ciała podkreśla równoczesną jedność i różnorodność.
Dobro, które czynię, dotyka wszystkich, podobnie jest ze złem.
Uwidocznione miejsce Chrystusa – jest On Głową.
Istotne miejsce Eucharystii – jako źródła Kościoła, jego identyfikacji, wzrostu.

1 Kor 10,17: „Ponieważ jeden jest chleb, przeto my, liczni, tworzymy jedno Ciało. Wszystcy bowiem bierzemy z tego samego chleba”.

Kościół musi odbyć tę samą drogę, którą odbył Chrystus – przez smierć ku zmartwychwstaniu.

Kościół jako Oblubienica Chrystusa

Zwrócenie uwagi na płodność – to jest ważny moment w „religiach ziemi”, lecz w symbolu Kościoła istotą jest miłość.
Kościół jest oblubienicą, Chrystus ukochał ją pierwszy, ona odpowiada czystą, całoosobową miłoscią.
W Starym Testamencie obecna dwa wymiary miłości: Pnp – idealnie przedstawiona miłość; Oz – małżonka jako wciąż niewierna, którą Bóg chce za każdym razem tylko dla siebie odzyskać.
Konieczność patrzenia na Chrystusa i Kościół w świetle tych dwóch nurtów.

KKK 757: Kościół, nazywany także „górnym Jeruzalem” i „naszą matką”, jest przedstawiany jako niepokalana oblubienica niepokalanego Baranka, którą Chrystus „umiłował… i wydał za nią samego siebie, aby ją uświęcić (Ef 5,25-26), którą złączył ze sobą węzłem nierozerwalnym i nieustannie ją „żywi i pielęgnuje” (Ef 5,29).

Ap 19,7: „Weselmy się i radujmy i dajmy Mu chwałę, bo nadeszły gody Baranka, a Jego Małżonka się przystroiła”.

Ap 21,2.9: „I Miasto Święte – Jeruzalem Nowe ujrzałem zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica zdobna w swe klejnoty dla swego męża… I przyszedł jeden z siedmiu aniołów, co trzymają siedem czasz pełnych siedmiu plag ostatecznych, i tak się do mnie odezwał: Chodź, ukażę ci Oblubienicę, Małżonkę Baranka”.

Ga 4,26: „natomiast górne Jeruzalem cieszy się wolnością i ono jest naszą matką”.

Kościół jako Matka

Ciekawe jest to, że św. Paweł przedstawiał się częściej w roli matki niż ojca.

1 Kor 3,1-2: „A ja nie mogłem, bracia, przemawiac do was jako do ludzi duchowych, lecz jako do cielesnych, jako do niemowląt w Chrystusie. Mleko wam dałe, a nie pokarm stały, boście byli niemocni, zresztą i nadal nie jesteście mocni”.

Ga 4,19: „Dzieci moje, oto w bólach was rodzę, aż Chrystus w was się ukształtuje”.

1 Tes 2,7: „A jako apostołowie Chrystusa mogliśmy być dla was ciężarem, my jednak stanęliśmy pośród was pełni skromności, jak matka opiekująca się swoimi dziećmi”.

św. Ignacy, Wstęp do Listu do Smyrneńczyków (108 r.): nadaje Kościołowi tytuł „hagiofora” – nosicielka świętych.

św. Cyprian, O jedności Kościoła: nie można uznać Boga za Ojca, jeśli się nie uzna Kościoła za matkę.

Kościół jako miasto Boże

Początki u Izraelitów – negatywne rozumienie miasta jako miejsca grzesznego. Lud wędrowny.
W Starym Testamencie jest też pojęcie miasta pokoju – Jeruzalem [jeruszszalaim].
Zadanie rozszerzania się miasta na cały świat – to jest zamysł Boży.
Miasto w Ap: nie ma w nim nocy, nie zamyka się na noc bram, jest 12 bram, niegodni nie mają do niego wstępu.

KKK 756: (…) Ta budowla w liturgii jest słusznie upodabniana do Miasta Świętego, nowego Jezuzalem. W tę świątynię, niby żywe kamienie, jesteśmy wbudowani tu, na ziemi. Jan Ewangelista kontempluje to Miasto Święte, przy odnowieniu świata „zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica w klejnoty dla swego męża” (Ap Ap 21,1-2).

Kościół jako Boża owczarnia

Stary Testament: obraz Boga troskliwego, dobrego pasterza swojego ludu; potrafi być dobry i opiekuńczy, potrafi być surowy (Ps 80)

Iz 40,10-11: „Oto Pam Bóg przychodzi z mocą i ramię Jego dzierży władzę. Oto Jego nagroda z Nim idzie i przed Nim Jego zapłata. Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi ja swoim ramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadzi łagodnie”.

Ludzie powołani do uczestnictwa w Bożym pasterzowaniu wobec innych ludzi; są oni wierni i niewierni.

Jer 10,21: „Tak, pasterze okazali się nierozumni, nie szukali Pana, dlatego im się nie poszczęściło, a cała ich trzoda uległa rozproszeniu”.

Jezus jako Pasterz dobry (J 10).

Mt 9,36: „Widząc tłumy ludzi, litował się nad nimi, bo byli znękani i porzuceni, jak owce nie mające psterza”.

1 P 5,1-4: „Starszych, którzy są wśród was, proszę ja również starszy, a przy tym świadek Chrystusowych cierpień oraz uczestnik tej chwały, która ma się objawić; paście stado Boże, które jest przy was, strzegąc go nie pod przymusem, ale z własnej woli, jak Bóg chce; nie ze względu na niegodziwe zyski, ale z oddaniem: i nie jak ci, którzy ciemiężą gminy, ale jako żywe przykłady dla stada. Kiedy zaś objawi się najwyższy Pasterz, otrzymacie niewiędnący wieniec chwały”.

KKK 754: Kościół jest owczarnią, do której jedyną i konieczną bramą jest Chrystus. Jest trzodą, której sam Bóg zapowiedział, że będzie jej pasterzem, i której owce, chociaż rządzone przez pasterzy – ludzi, są jednak nieustannie prowadzone i karmione przez samego Chrystusa, Dobrego Pasterza i księcia Pasterzy, który oddał swoje życie za owce.

KKK 553: Jezus powierzył Piotrowi specjalną władzę: „Tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie” (Mt 16,19). „Klucze” oznaczają władzę zarządzania domem Bożym, którym jest Kościół. Jezus, „Dobry Pasterz” (J 10,11), potwierdził to zadanie po swoim zmartwychwstaniu: „Paś baranki moje!” (J 21,15-17). „Wiązanie i rozwiązywanie” oznacza władzę odpuszczania grzechów, ogłaszania orzeczeń doktrynalnych i podejmowania orzeczeń dyscyplinarnych w Kościele. Jezus powierzył tę władzę Kościołowi przez posługę Apostołów, a w sposób szczególny Piotrowi. Samemu zaś Piotrowi powierzył wyraźnie klucze Królestwa.

KKK 896: Dobry Pasterz powinien być wzorem i „formą” misji pasterskiej biskupa. Biskup, świadomy swoich słabości, „potrafi współczuć z tymi, którzy trwają w nieświadomości i w błędzie. Niech się nie wzbrania wysłuchiwać swoich poddanych, których jak dzieci własne bierze w opiekę… Wierni zaś winni pozostawać w łączności z biskupem, jak Kościół z Chrystusem, a Jezus Chrystus z Ojcem.

św. Ignacy Antiocheński, List do Smyrneńczyków: „Wszyscy idźcie za biskupem jak jezus Chrystus za Ojcam, a za waszymi kapłanami jak za Apostołami; szanujcie diakonów jak przykazania Boże. Niech nikt w sprawach dotyczących Kościoła nie robi niczego bez biskupa”.

Kościół jako winnica

Skojarzenia ewangeliczne: najemnicy zabili syna właściciela winnicy, aby ją zagarnąć.

Zacheusz czekający na sykomorze – dziczce winnej.

Mi 4,4: „…każdy będzie siadał pod swą winoroślą i pod swym drzewem figowym; i nie będzie tego, kto by się niepokoił, bo usta Pana Zastępów przemówiły”.

Odpoczynek pod drzewem figowym, w winnicy to znak czasów mesjańskich; winnica to obietnica pokoju.

J 15 – alegoria o Kościele jako drzewie winnym

KKK 755: Kościół jest polem uprawnym lub ‘rolą Bożą’. Na tej roli rośnie stare drzewo oliwne, którego świętym korzeniem byli patriarchowie i na którym to drzewie dokonało się i dokona pojednanie Żydów i pogan. Rola ta jest uprawiana przez Rolnika jako winnica wybrana. Prawdziwym Krzewem winnym jest Chrystus, udzielający życia i wzrostu latoroślom, którymi my jesteśmy; za pośrednictwem Kościoła trwamy w Nim i bez Niego nic nie możemy uczynić.

KKK 2074: Jezus powiedział: „Ja jestem krzewem winnym, wy – latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić” (J 15,5). Owocem, o którym mówią te słowa, jest świętość życia ubogaconego dzięki zjednoczeniu z Chrystusem. Gdy wierzymy w Jezusa Chrystusa, mamy udział w Jego misteriach i zachowujemy Jego przykazania; sam Zbawiciel przychodzi, by miłować w nas swojego Ojca i swoich braci, naszego Ojca i naszych braci. Dzięki Duchowi Świętemu Jego Osoba staje się żywą i wewnętrzną normą naszego działania. „To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 15,12).

J 15,1-11: „Ja jestem prawdziwym krzewem winnym, a Ojciec mój jest tym, który uprawia. Każdą latorośl, która we Mnie nie przynosi owocu, odcina, a każdą, która przynosi owoc, oczyszcza, aby przynosiła owoc obfitszy. Wy już jesteście czyści dzięki słowu, które wypowiedziałem do was. Wytrwajcie we Mnie, a Ja /będę trwał/ w was. Podobnie jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie ‑ o ile nie trwa w winnym krzewie ‑ tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie. Ja jestem krzewem winnym, wy ‑ latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić. Ten, kto we Mnie nie trwa, zostanie wyrzucony jak winna latorośl i uschnie. I zbiera się ją, i wrzuca do ognia, i płonie. Jeżeli we Mnie trwać będziecie, a słowa moje w was, poproście, o cokolwiek chcecie, a to wam się spełni. Ojciec mój przez to dozna chwały, że owoc obfity przyniesiecie i staniecie się moimi uczniami. Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i Ja was umiłowałem. Wytrwajcie w miłości mojej! Jeśli będziecie zachowywać moje przykazania, będziecie trwać w miłości mojej, tak jak Ja zachowałem przykazania Ojca mego i trwam w Jego miłości”.

J 6,56: „Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a ja w nim”.

[Duch Święty działa w wierzących; Dz 1,8:„otrzymaliśmy Jego moc” ]

KKK 736: Dzięki tej mocy Ducha dzieci Boże mogą przynosic owoc. Ten, który zaszczepił nas na przwdziwym Krzewie winnym, sprawi, że będziemy przynosić owoc Ducha, którym jest: „miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie” (Ga 5,22-23).