Błogosławiony jestem, gdy mam czyste serce
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić na czym polega dar czystego serca,
- wskazać sposób postępowania zgodny z poznanym błogosławieństwem,
- odważnie podjąć pracę nad sobą, aby zachować i pielęgnować czystość serca,
- powiedzieć, gdzie może odzyskać utraconą czystość serca,
- zanalizować swój sposób życia w świetle tego błogosławieństwa.
Pieśń na rozpoczęcie spotkania „Sercem kocham Jezusa”
Aktywizacja:
Katecheta przynosi czyste szkło lub okulary i prosi, aby uczniowie odpowiedzieli:
- Co widzisz przez to szkło?
- Jaki jest obraz oglądany przez czyste szkło?
- Dlaczego ta szyba nie przeszkadza nam w dobrym oglądaniu?
Prosi następnie, aby uczeń naniósł na szkło trochę błota (przygotować je wcześniej).
- Jaki jest teraz widok oglądany przez ciebie?
- Dlaczego obraz jest niewyraźny?
- Co przeszkadza w oglądaniu?
Puenta:
Szyba może symbolizować nasze serce. Czyste serce pomaga nam oglądać świat w sposób właściwy, takim jakim jest on naprawdę, pomaga dostrzec z miłością drugiego człowieka i pozwala spojrzeć na siebie samego w prawdzie.
Każdy z nas urodził się z grzechem pierworodnym, który zamazuje nam właściwy obraz. W sakramencie chrztu świętego Bóg podarował nam serce czyste i właśnie wtedy czyniąc nas swoimi dziećmi zaprosił, abyśmy dar czystego serca zachowali na życie wieczne.
Aktywizacja:
Bardzo często słowo serce stosowane jest przez ludzi jako symbol i ma wiele skojarzeń.
- Z czym kojarzy ci się słowo serce?
Uczniowie w grupach pracują metodą „Gwiazdy skojarzeń” do słowa SERCE (szary papier i mazaki). Prezentacja prac na forum klasy.
Puenta:
Serce jest symbolem człowieka wewnętrznego, jego duszy, umysłu i woli. Ono symbolizuje naszą prawdziwą naturę. Jest ono źródłem myśli, pragnień, podejmowanych decyzji, zamiarów i postaw. To tutaj rodzą się uczucia, powstają refleksje. Serce człowieka stanowi ośrodek jego życia, a w pewien sposób jest samym życiem. Bóg patrzy na serce, a nie na to, co widoczne dla oczu (1Sm16, 7), bada je (Jr11, 20).
Aktywizacja:
- Jakie może być serce człowieka? (Załącznik 1)
Pracując w grupach nad tekstami biblijnymi uczniowie wypisują najważniejsze określenia – słowa klucze.
- Co czyni serce człowieka nieczystym? (Załącznik 2)
- Jakie serce podoba się Bogu? (Załącznik 3)
Uroczyste czytanie Łk6,43-46
„Nie jest dobrym drzewem to, które wydaje zły owoc, ani złym drzewem to, które wydaje dobry owoc. Po owocu bowiem poznaje się każde drzewo; nie zrywa się figi z ciernia ani krzaka jeżyny nie zbiera się winogrona. Dobry człowiek z dobrego skarbca wydobywa dobro, a zły człowiek ze złego skarbca wydobywa zło. Bo z obfitości serca mówią jego usta. Czemu to wzywacie Mnie: „Panie, Panie”, a nie czynicie tego, co mówię?”
- Do czego porównał św. Łukasz serce człowieka?
- Po czym poznaje się dobre drzewo?
- Skąd dobry człowiek wydobywa dobro?
- Skąd pochodzi zło?
(Uczniowie na szarym papierze rysują dwa drzewa, korzenie drzew- symbol serca, konary cnoty lub wady –Załącznik 4)
Opowiadanie: „O pokornej siostrze”, Tadeusz Ruciński.
Zaczniemy od zagadki:
Ma ją ktoś wielki, kto umie uklęknąć
przed kimś bardzo małym i chce mu posłużyć,
kto wstydzi się być ważnym albo superpiękną,
bo wie, że tylko mały jest naprawdę duży…
Co nie wiecie, że to pokora? Aha, bo ona jest bardzo niemodna. Każdy teraz marzy, żeby zdobywać pierwsze miejsca, złote medale i najwyższe szczyty, żeby być mistrzem lub miss, żeby być większym, ładniejszą, sławniejszym, żeby być wielbionym przez wszystkich i wszystkie…A pokora jest cicha, choć nie niemowa. Nie pcha się na podium, zalety swoje chowa, a kłaniać się potrafi nawet żebrakowi. Nie chodzi jak paw , choć ma piękną duszę. Nie mądrzy się jak „Sowa Przemądrzała”. Może być olbrzymem, a chce być jak okruszek, bo wie, że każda wielkość przed Bogiem jest mała. Z taką pokorą wędrował Jan Chrzciciel jak z ukochaną siostrą, jak z królową przebraną za Kopciuszka, jak z linijką, która pokazuje, jak wszystko jest małe przy wielkim Panu Bogu. Nie rozdawał autorytetów, choć był sławny, nie miał klubu swoich fanów. Nie patrzył z zachwytem w lustro, a tylko w twarz Boga w pełnym gwiazd kosmosie, na pustyni tak pustej, że już nic nie zasłaniało mu Boga i nic nie zagłuszało mu bożych słów i tajemnic. A potem Jan nie chciał nikomu nie zasłoni sobą Pana Jezusa. Chciał jakby zniknąć, stać się przezroczystym, niewidocznym, tak żeby tylko jego głos było słychać, w którym Jezus był na pierwszym miejscu.
A teraz, kto pokocha siostrę Pokorę? Wiem, przez całe życie kocha ją Ojciec Święty, Matka Teresa z Kalkuty…Ale ja stawiam pytanie: Kto z nas chce się tylko Panu Bogu podobać, a nie wielbicielom? Kto chce się uczyć mądrości, ale się nią nie popisywać? Kto nie chce zaczynać prawie wszystkich zdań od „A ja, to…?” Kto cieszy się z czyjejś wielkości, nie żółknąc z zazdrości? Kto potrafiłby małemu służyć, nie patrząc na to, że sam jest taki duży?
A kto mógłby sobie śpiewać z radością:
Jeśli człowiek chce być bardzo wielki-
musi zmaleć do muszelki
i nie marzyć, by być wielkoludem,
lecz najmniejszym Bożym cudem.”
Serce pokorne widzi wszystko we właściwych relacjach. Jest ono czyste od tego, co przesłania nam Boga. Nie jest łatwo rozpoznać serce człowieka, ponieważ często usiłuje on swoimi czynami, słowem zakryć to, co jest naprawdę w jego wnętrzu.
Maryja, Matka Jezusa, ma serce czyste. Ona jest Niepokalana, czyli bez grzechu. Jej serce było zawsze pokorne i posłuszne Bogu. Dlatego Archanioł Gabriel mógł skierować do niej te słowa: „łaski pełna, Pan z Tobą”.
- Jak brzmi błogosławieństwo dotyczące ludzi o czystym sercu?
Układanie puzzli
„BŁOGOSŁAWIENI /CZYSTEGO/ SERCA, /ALBOWIEM ONI BOGA/ OGLĄDAĆ/ BĘDĄ”
Jaka nagroda czeka tych, których serce jest czyste?
Puenta:
To błogosławieństwo wprowadza w głębię ewangelicznej prawdy o człowieku. „Błogosławieni czystego serca” są pokorni i maja w sobie prawdziwe źródło życia. Ze swojego skarbca wydobywa rzeczy dobre. Człowiek o sercu czystym patrzy na świat z miłością, dostrzega jego piękno, widzi potrzeby bliźniego, przychodzi z pomocą i potrafi wielbić Boga. Taki człowiek jest pogodny, szczery, cierpliwy, wyrozumiały, życzliwy. Takie serce otwiera się przed Bogiem i jest miejscem tajemniczej działalności Boga.
Narracja:
Chcąc znaleźć Boga trzeba Go szukać całym sercem. Tak szukała Boga święta Małgorzata Alacogue (XVII w.). Jako dziecko poświęciła swoje serce Najświętszemu Sercu Pana Jezusa, ponieważ bardzo Go kochała. Z wiekiem jej miłość wzrastała. Zapragnęła więc wstąpić do zakonu, aby całkowicie oddać się Jezusowi. Miłość do Zbawiciela wypełniała wszystkie jej prace, modlitwy, obowiązki. Pan Jezus wynagrodził jej wielką miłość i pewnego dnia objawił się jej ukazując swoje SERCE (powiesić na widocznym miejscu obraz).Pan Jezus powiedział, że Jego serce kocha wszystkich ludzi, nawet grzeszników i spragnione jest miłości. Ukazując się Małgorzacie Pan Jezus zachęcał wszystkich ludzi, aby swoje serca czynili podobnymi do Jego Boskiego Serca. Zaprosił też, aby unikali grzechu, odprawiali pierwsze piątki miesiąca i aby w Kościele ustanowiono święto ku czci Najświętszego Serca, które przepełnione jest Miłością do wszystkich ludzi.
- Komu poświęciła s. Małgorzata swoje serce?
- Do czego zaprosił Pan Jezus wszystkich ludzi?
- Jakie święto zostało ustanowione na prośbę Pana Jezusa?
Świętą Małgorzatę możemy nazwać błogosławioną, szczęśliwą. Ona w niebie ogląda Boga, bo w życiu czerpała z czystego źródła, którym jest Bóg.
Aktywizacja:
Jak wniknąć w siebie i odnaleźć to czyste źródło życia, które odnalazła św. Małgorzata.
Pomocą może być dobry rachunek sumienia i częsta szczera spowiedź, która ma moc przywrócić nam czystość serca.
(rachunek sumienia)
Sprawdź swoje serce.
– O czym „myśli” twoje serce? O czym marzy?
- Jakie uczucia przepełniają twoje serce?
- Czy masz takie same uczucia jak Jezus?
- Czy jesteś pokorny?
- Jak często twoje serce bywa uparte i krnąbrne?
- Co twoje serce kocha najbardziej?
- Na kogo szemrze i narzeka?
- Jak często z twego serca wychodzą słowa powierzenia się Panu Bogu?
Sprawdź swój wzrok.
- Jak patrzysz na siebie?
- Jak postrzegasz swojego bliźniego?
- Czy widzisz w drugim człowieku zalety, czy tylko wady?
- Czy twój wzrok jest miłosierny?
- Czy widzisz swoje błędy i potrafisz się do nich przyznać?
Sprawdź swoje ręce.
- Czy chętnie przychodzisz z pomocą drugiemu człowiekowi?
- Na ile twoje ręce wyciągają się do zgody i pojednania?
- Czy potrafisz ofiarować swoją otwartą dłoń każdemu potrzebującemu?
- Czy twoje ręce są pracowite?
Sprawdź swoje usta.
- Jakie słowa się z nich wydobywają?
- Czy potrafisz dostrzec dobro w drugim człowieku i powiedzieć mu o tym?
- Czy z Twoich ust wychodzą słowa budujące, czy też niszczące?
- Może twoje słowa ranią i zabijają innych?
- Czy zawsze mówisz prawdę?
Co nosisz w sercu? Co jest dla ciebie bagażem przygniatającym cię do ziemi i nie pozwalającym spojrzeć czystym sercem w stronę Boga i bliźniego? Wypisz to na kartkach i powierz Jezusowi.
Uczniowie wypisują na kartkach swoje grzechy i wrzucają do pudełka. Wybieramy 3-4 kartki np.: złość, gniew, pychę, kłamstwo. Te hasła przyczepiamy do kilku tornistrów uczniów. Chętni uczniowie podchodzą do krzyża lub Pisma św., zdejmują tornistry i mówią:
Panie Jezu, Ty masz serce ciche i pokorne. Ty też jedynie znasz serce każdego człowieka i przychodzisz mu zawsze z pomocą. Tobie dziś oddaję mój grzech pychy, gniewu, złości, kłamstwa, itd. Napełnij moje serce swoją miłością, prawdą, wyrozumiałością i cierpliwością. Otwórz moje serce na rozumienie Twojego Słowa. Spraw, aby ono było Twoim mieszkaniem. Uczyń je czystym, abym kiedyś mógł przebywać z Tobą w niebie i oglądać Ciebie „twarzą w twarz”.
Puenta:
Nasze serce, aby było czyste musi być nieustannie stwarzane i podtrzymywane przez łaskę Bożą. Sami nie jesteśmy w stanie wypracować w sobie czystego serca. Dlatego też możemy często wołać do Boga sławami Psalmisty „Stwórz, o Boże ,we mnie serce czyste”. Mieć serce czyste to znaczy wszędzie i we wszystkim widzieć Boga. Szczególnym miejscem „stwarzania” czystego serca jest konfesjonał. Tam dokonuje się „nowe narodzenie”.
Ludzie czystego serca widzą Boga w nowym świetle i żyją już na ziemi w jego obecności. Gdy osiągną stan nieśmiertelności, będą Go oglądać twarzą w twarz (1Kor. 13, 12a).
Posłuchajcie wiersza nawiązującego do tego błogosławieństwa:
Szczęśliwi są ci, którzy…
każdemu człowiekowi,
którego napotkają,
popatrzą śmiało w oczy,
bo czyste serce mają.
Gdy nie ma w nas podstępu,
zło wcale nas nie nęci,
a czynić zawsze dobro
najszczersze mamy chęci
i jeśli czyste serce
do Nieba zanosimy,
to tam oblicze Boga
oglądać wciąż będziemy.
(Beata Kołodziej)
Aktywizacja:
Metoda plakatu – grupy robią kolaż lub ilustrację do tego błogosławieństwa (Załącznik 5). Prezentacja wykonanych prac na forum klasy
Refleksja na zakończenie spotkania (uczniowie otrzymują tekst Psalmu).
„Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości,
W ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość!
Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste
I odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego!”(Psalm 51)
Załącznik 1
Jakie może być serce człowieka?
Wj4, 21 „ Ja zaś uczynię upartym jego serce…”
Wj8, 11 „..serce jego stało się twarde…”
Jr5,23 „Naród ten ma serce oporne i buntownicze…”
Oz10,2 „Ich serce jest obłudne..”
Jr7,24 „…poszli według zatwardziałości swego przewrotnego serca…”
Ez36,26 „…odbiorę wam serce kamienne..”
Syr2,12 „Biada sercom tchórzliwym…”
Syr2,13 „Biada sercu zniechęconemu…”
Syr22,18 …serce zalęknione przez niemądre myśli…”
Mt15,8 „Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode mnie”.
Załącznik 2
Co czyni serce człowieka nieczystym?
1Sm17,28 „Znam ja pychę i złość twojego serca…”
Jk3, 16 „Gdzie bowiem zazdrość i żądza sporu, tam też bezład i wszelki występek..”
Jk4, 6 „Bóg sprzeciwia się pysznym, pokornym zaś daje łaskę”
Mt15,19 „Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieże, fałszywe świadectwa, przekleństwa”
1P2,1 „Odrzuciwszy więc wszelkie zło, wszelki podstęp i udawanie, zazdrość i jakiekolwiek złe mowy”.
Załącznik 3
Jakie serce podoba się Bogu?
1Krl8,61 „Niech więc serca wasze będą szczere wobec Pana…”
1Krl3, 12 „..daję ci serce mądre i rozsądne…”
Jr24,7 „Dam im serce zdolne do poznania Mnie, że Ja jestem Pan”
Ps51,19 „…nie gardź Boże sercem pokornym i skruszonym”
Jk3,17 „Mądrość zaś zstępująca z góry jest przede wszystkim czysta, dalej skłonna do zgody, ustępliwa, posłuszna, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, wolna od względów ludzkich i obłudy.”
Jk4,6 „Bóg sprzeciwia się pysznym, pokornym zaś daje łaskę”
Kol3,15 „A sercami waszymi niech rządzi pokój Chrystusowy”
Mt22,37 „Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem”