Sakramenty święte

Cel dydaktyczny: ukazanie roli słowa w życiu człowieka, w Biblii, rozpoznanie treści Słowa, które Bóg wypowiedział w Chrystusie ku człowiekowi oraz zrozumienie podwójnej natury sakramentu jako słowa i czynu.

Cel wychowawczy: szacunek dla słów, głębszy związek z Chrystusem przez zapoznanie się ze Słowem Bożym.

1. Moc słowa

WSTĘP

Porozumiewamy się ze sobą za pomocą słów, mają one za zadanie wyrazić informację, ale również stan człowieka, przesłanie ukryte, uczucia itp. Używamy również różnych zwrotów typu „puste słowa”, „słowa rzucane na wiatr”. Oznaczają one bezwartościowość niektórych słów, ich pustkę.

AKTYWIZACJA

Podzielmy się najważniejszymi dla nas słowami. Każdy uczeń otrzymuje po 4 kartki z bloczku, na każdej wypisuje jedno słowo – hasło dla niego najważniejsze. Metoda prezentacji – słoneczko ułożone na stole, podłodze czy przyklejone na wielkim arkuszu papieru.

PUENTA

Z waszych najważniejszych słów mogę wyciągnąć takie wniosek, że słowo ludzkie[1] nie służy tylko do przekazywanie informacji, czy pouczeń.

Słowa,  którym nie odpowiadają czyny, uważamy za puste, kłamliwe, nieszczere. Właściwe słowo, wypowiedziane we właściwym czasie, może bardzo wiele znaczyć. Potrzebujemy takich słów. Niosą ze sobą najważniejsze wartości. Nie przypadkowo mówi się do kogoś „przyjacielu” – to słowo umacnia przyjaźń, podtrzymuje ją w istnieniu, stwarza ją niejako…

Często jedne z nich otwiera przed nami cały świat. Przede wszystkim jednak świat wewnętrzny drugiego człowieka… Dlatego słowo może mieć charakter i znaczenie czynu, może działać skutecznie.

W najwyższym stopniu odnosi się to do słowa Bożego. Stary Testament widzi w słowie Boga moc stwórczą (powstanie świata), która wszystkie rzeczy powołała do istnienia i w nim podtrzymuje.

J 1,1-3: „Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo. Ono było na początku u Boga. Wszystko przez nie się stało, co się stało.”

Iz 55,10-11: „Zaiste, podobnie jak ulewa i śnieg spadają z nieba i tam nie powracają, dopóki nie nawodnią ziemi, nie użyźnią jej i nie zapewnią urodzaju, tak iż wydaje nasienie dla siewcy i chleb dla jedzącego, tak słowo, które wychodzi z ust moich, nie wraca do Mnie bezowocnie, zanim wpierw nie dokona tego, co chciałem, i nie spełni pomyślnie swego posłannictwa”.

Hbr 4,12-13: „Żywe jest bowiem słowo Boże, skuteczne i ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, przenikające aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów i szpiku. zdolne osądzić pragnienia i myśli serca. Nie ma stworzenia, które byłoby przed Nim niewidzialne, przeciwnie, wszystko odkryte i odsłonięte jest przed oczami tego, któremu musimy zdać rachunek”.

2. Jezus – Słowo Ojca wypowiedziane ku światu

WSTĘP

Gdy przychodzą święta Bożego Narodzenia, wtedy w kościele czytany jest początek Ewangelii świętego Jana. Prowadzący wywiesza na tablicy kartkę z fragmentem Prologu do Ewangelii św. Jana, brzmi on następująco:

J 1,14: „A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I oglądaliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca, pełen łaski i prawdy”.

AKTYWIZACJA

Słowa te odnoszą się oczywiście do Jezusa. Jest On Słowem wypowiedzianym przez Boga ku człowiekowi. Odnajdźmy teraz znaczenie tego wyjątkowego Słowa – Jezusa Chrystusa.

W Chrystusie Bóg opowiada człowiekowi o tym, Kim jest i jaki jest. Zadanie dla uczniów: na kartce lub w zeszycie wypisujemy cechy, jakie dostrzegamy u Jezusa, wszystko, co Go w jakikolwiek określa, następnie z dużego arkusza papieru WYDZIERAMY postać Chrystusa i wpisujemy te cechy w tę postać. Można to zrobić na zasadzie konkurencji między grupami – kto napisze najwięcej?

PUENTA

W Chrystusie Bóg przemawia do człowieka, opowiada o sobie samym, ukazuje swoje Boskie cechy przez widzialne i konkretne działanie Chrystusa. Jego czyny są znakiem Bożej łaski i miłości, ludzie widzą coś, co jest niewidzialne – miłość Boga wyraża się pod postacią czynów. Słowo – Chrystus nabiera wyrazu w jedności z działaniem Zbawiciela.

Dlaczego podkreślam podwójną złożoność działania Chrystusa?… Człowiek jest istotą duchowo – cielesną. Dusza ożywia ciało, a ciało wyraża to, co dzieje się w duszy. Dlatego do istoty człowieka należy fakt, że swemu wewnętrznemu przekonaniu, uczuciom i nastrojom daje wyraz poprzez słowo, obraz, gest wewnętrzny, czyn.

Bóg przemawia do całego człowieka, kocha całego człowieka. Dlatego wiara, przez którą dajemy odpowiedź Bogu nie jest tylko wewnętrzna sprawą duszy, ale wyraża się na zewnątrz: uczestnictwo w liturgii, modlitwa ciała, pieśń…

3. Sakramenty Chrystusa i Kościoła

WSTĘP

Swoją moc czynienia znaków i cudów Chrystus przekazał apostołom, pozostawił ją Kościołowi. Tę moc wyrażają sakramenty święte.

AKTYWIZACJA

Metoda: drzewko powiązań. Stopniowo przy udziale uczniów powstaje na tablicy rysunek. Na górze jest napisane JEZUS, poniżej wymienione są sakramenty, następnie poniżej wypisujemy sytuacje z Ewangelii, które są związane z poszczególnymi sakramentami (np. chrzest w Jordanie, posłanie apostołów, zapowiedź zesłania Ducha Świętego, ustanowienie Eucharystii, Jezus odpuszczający grzechy, Jezus uzdrawiający, Jezus potwierdzający nierozłączność małżeństwa, ustanowienie kapłaństwa). Dobrze będzie, jeśli prowadzący będzie miał takie fragmenty wcześniej zaznaczone w Biblii, aby je przeczytać uczniom. Poniżej wypisujemy, w jaki sposób Chrystus działa nadal w Kościele, dokonując podobnych czynów jak na ziemi palestyńskiej.

Już na tym etapie warto zaznaczać „strukturę” każdego czynu: słowo + znak.

PUENTA

Sakrament jest takim słowem Boga, które staje się widzialne. Dwa elementy w sakramencie tworzą wewnętrzną jedność: słowo i zewnętrzny znak. Przy sakramentalnej czynności zostaje wypowiedziany znak. Słowo wypowiedziane przy tej czynności jest jakby „duszą” sakramentu, a jego zewnętrzny znak jakby „ciałem”.

KKK 1131: Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoce w tych, którzy przyjmują je z odpowiednią dyspozycją.

KKK 1210: Sakramenty Nowego Prawa zostały ustanowione przez Chrystusa. Jest ich siedem: chrzest, bierzmowanie, Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, sakrament święceń i małżeństwo. Sakramenty te obejmują wszystkie etapy i wszystkie ważne momenty życia chrześcijanin: sprawiają narodzenie i rozwój chrześcijańskiego życia wiary, uzdrowienie i dar posłania. Widać w tym pewne podobieństwo, jakie istnieje między etapami życia naturalnego a etapami życia duchowego.

Sakramenty święte:
– wtajemniczenia chrześcijańskiego: chrzest, bierzmowanie, Eucharystia,
– sakramenty uzdrowienia: pokuta, namaszczenie chorych,
– sakramentu służące komunii i posłaniu wiernych: sakrament święceń i małżeństwo.

[1] Notatki w części pierwszej opr. wg: Katolicki Katechizm dla Dorosłych wydany przez Niemiecką Konferencję Biskupów.