Wielki Czwartek – Msza Wieczerzy Pańskiej
Anamnetyczny charakter liturgii
HOMILIA 1
1. Modlitwa na rozpoczęcie Mszy św. wprowadza nas w tajemnicą dzisiejszej uroczystości:
- obchodzimy pamiątkę najświętszej Wieczerzy,
- Jezus zostawił Kościołowi nową, wiekuistą Ofiarę,
- jest nią Uczta Jego miłości,
- mamy z niej czerpać pełnię miłości i życia.
2. Eucharystia to PAMIĄTKA najświętszej, Ostatniej Wieczerzy. Nasze słowo „pamiątka” nie jest jednak w stanie udźwignąć znaczenia tego wydarzenia. Różnych wspomnień, pamiątek, zbieramy w życiu sporo. Pomagają nam wrócić do tego, co przeżyliśmy, obudzić wspomnienia, uczucia, tęsknoty. To za mało, aby oddać istotę ostatniej Wieczerzy jako PAMIĄTKI.
3. Kiedy Izraelici świętowali paschalną wieczerzę, określali ją słowem ZIKKARON – nie było to jednak wspominanie wyjścia z Egiptu, przejścia przez Morze Czerwone, zawarcia Przymierza z Izraelem, objęcia w dziedzictwo ziemi obiecanej. Te wydarzenia działy się tutaj i teraz, oni przez to świętowanie brali w nich udział przez obchody.
4. Pokazywali w ten sposób, że nie ma żadnej różnicy między przodkami a nimi. Dynamika Bożego działania jest nieprzerwana! Bo Bóg obiecał swoje błogosławieństwo na ten święty czas i teraz je wypełnia. Tę właśnie obietnicę!
5. Obchodzenie Paschy wzmacniało wierność Przymierzu, ono stawało się aktualne tutaj i teraz! Dlatego uczestnicząc w Eucharystii zasiadamy zawsze z Chrystusem i jego uczniami do świętej Wieczerzy w Wieczerniku. On do nas mówi, nam siebie daje w Komunii św. To się dzieje tutaj i teraz.
6. OFIARA. Nie składamy już ofiary z baranka paschalnego. Jezus dał Kościołowi nową Ofiarę:
- bo przewidział mękę, śmierć i zmartwychwstanie,
- bo wcześniej, na spokojnie zapowiadał je uczniom,
- bo oni zrozumieli, że to należało do Bożego planu
- „został wydany” – męka, śmierć i zmartwychwstanie są nową Ofiarą, którą Bóg w Jezusie składa ze względu na nas i dla nas!,
- w Jezusie Chrystusie wypełnia się figura baranka paschalnego – tamten ocalił Hebrajczyków w noc wyjścia Egiptu; Ten ocala i wyzwala nas od grzechu i śmierci!
7. UCZTA. Gromadzimy się na Uczcie Jego miłości. Można zasiąść przy dwóch stołach – przy stole Słowa – gdy Bóg mówi do nas przez Pismo św., na które otwieramy nasze serca. Także przy stole Eucharystii, gdy daje nam siebie samego jako Pokarm – wtedy razem z Nim zasiadamy w Wieczerniku. Słuchamy Pana i spożywamy Jego najświętsze Ciało i pijemy najświętszą Krew. Wielbimy Boga, dzielimy się pokojem i wracamy do codzienności. Tu zaczerpnęliśmy z Niego, z Jego Ognia!
Zakończenie homilii: św. Efrem, Syryjczyk (+ 378 r.): W Twym chlebie żyje ukryty Duch; w Twym winie płonie Ogień, który nie może być wypity. Duch w Twym chlebie. Ogień w Twym winie, są wielkimi cudami, jakie przyjmują nasze wargi. Pan zstąpił na ziemię do ludzi, czyniąc ich nowymi stworzeniami. Jak aniołom, tak i ludziom dał Ogień i Ducha, by się stali wewnętrznie Ogniem i Duchem (…) Tu nowy cud Pana: Ogień i Duch do pożywania i picia. Niegdyś spadł ogień jako kara na grzeszników, teraz spada Ogień łaski i mieszka w chlebie. Tamten ogień palił ludzi, teraz pożywacie w chlebie Ogień, co daje życie. Ogień strawił ofiarę Eliasza; Ogień miłosierdzia stał się nam ofiarą życia. Ogień niegdyś pochłonął ofiarę; Twój, Panie, Ogień jemy przy Twej ofierze (…). Z kielicha życia twe służebnice biorą w płaszczu kroplę życia. W płaszczu świątyni moc się kryje. Niepojęta rozumem moc wiary zniżyła się w miłości, na ziemię zesłała, by spocząć na płaszczu ołtarza przebłagalnej ofiary. Ogień i Duch był w łonie, które Cię zrodziło. Ogień i Duch był w rzece, która Cię ochrzciła. Ogień i Duch są w chrzcie, jak w chlebie i kielichu jest Ogień i Duch”.
Radonie, Wielki Czwartek, Msza Wieczerzy Pańskiej, 14 kwietnia 2022, Iz 61, 1-3a.6a.8b-9; Ps 89; Ap 1, 4b.5-8; Łk 4, 16-21
HOMILIA 2
1. Rozpoczynamy Święte Triduum – obchody Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pana Jezusa. To czas przeżycia po raz kolejny tych świętych wydarzeń. To czas przyjęcia ich do swojego życia – osobistej zgody na krzyż, mękę razem z Chrystusem, aby razem z nim zwyciężyć grzech i śmierć.
2. Codziennie będziemy zaproszeni, aby doświadczyć 3 sytuacji: wspominania, przyjmowania, wzięcia udziału.
3. Dziś – wspomnienie Paschy żydowskiej: egipskiej niewoli, Mojżesza i plag zesłanych przez Boga, wyjścia z niewoli w pośpiechu i trwodze, a szczególnie pieczonego baranka, którego krwią skropione odrzwia domów ochroniły Izraelitów przez śmiercią ich pierworodnych.
To właśnie świętuje Jezus, zasiada do uczty z uczniami, wypełnia zapowiedzi ST. On będzie tym barankiem, zabitym za naszą wolność od zła i grzechu. jego święta Krew nas będzie chronić.
4. Dziś przyjęcie darów zbawienia: to wypełnienie obietnic Jezus złoży w ręce uczniów, aby je czynili na Jego pamiątkę, aby trwało we wspólnocie Kościoła; Jezus daje nam siebie w Komunii św. – Baranek Boży: Jezus, Zbawiciel, przyjmijmy Go i zaprośmy na nowo do naszego życia. Znakiem tego będzie dzisiejszy obrzęd umycia nóg, jutro – adoracja Krzyża, udział w Misterium Męki Pańskiej, cisza i post Wielkiego Piątku; w Wigilię Paschalną – uroczysta liturgia z odnowieniem przyrzeczeń chrztu świętego, procesja ogłaszająca światu Zmartwychwstanie Chrystusa.
5. Weź udział – wtedy tajemnice staną się żywe w twoim życiu.
Małe Ciche, Wielki Czwartek 2015, Iz 61, 1-3a.6a.8b-9; Ps 89; Ap 1, 4b.5-8; Łk 4, 16-21
HOMILIA 3
1. „Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go będziecie jako święto dla uczczenia Pana”. Dzień pamiętny – dzień Paschy, dzień wolności, wyjścia z niewoli egipskiej. Bóg przechodził wśród swojego ludu, pogrążonego w niewoli. Bóg wyprowadził luz z niewoli potęgą swoich dzieł.
2. Świętowanie Paschy nie było tylko wspominaniem tych wydarzeń. To za mało. To święto było żywą aktualizacją Paschy. Tamto przejście, tamto wyjście stawało się wydarzeniem aktualnym, działo się TUTAJ I TERAZ. Bez żadnej różnicy między sobą a przodkami, gdy chodzi o Bożą interwencję. Izraelita w każdym pokoleniu uważał się za tego, który wyszedł z Egiptu.
3. To było jedno dynamiczne wydarzenie: WYJŚCIE z Egiptu i zawarcie Przymierza na Synaju, teraźniejszość losu i życia narodu izraelskiego oraz oczekiwanie na Mesjasza – to było jedno działanie Boga żywego – zapoczątkowane, trwające i oczekujące na dopełnienie.
4. Pascha zaciera granice czasowe: to, co było, gwarantuje obecne błogosławieństwo Boże, a także jest fundamentem przyszłości. To właśnie jest świętowanie Paschy. Taką Paschę świętował Jezus z uczniami. Taką… i nie taką. Ponieważ w swej istocie była to PASCHA NOWA!
5. Na czym polegała nowość tej Paschy?
- gesty i słowa Jezusa nie miały swoich odpowiedników w rytuale Paschy,
- słowa Jezusa nie miały na celu objaśnienia i aktualizowania przeszłości, ale odnosiły się bezpośrednio do tego, co czynił Jezus,
- Jezus przewodził Passze, choć nie był głową rodziny, nie był ojcem dla uczniów, uczestników,
- w Ewangeliach nie mówi się o spożyciu baranka paschalnego, w zamian za to słyszymy słowa Jezusa, który siebie – wskazując na chleb – nazywa Barankiem Ofiarnym,
- ST zawierał jednoznaczny ZAKAZ spożywania krwi; nie zważając na niego, Jezus nakazuje pić swoją krew!,
- Jezus nie dokończył Paschy – po wypiciu trzeciego kielicha wyszedł wraz z uczniami z Wieczernika, jakby chciał pokazać i wskazać na nowy kielich – kielich Nowego Przymierza, który odtąd trzeba będzie spożywać,
- nie wspominając już o geście obmywania stóp Apostołom.
6. Po zakończeniu Eucharystii wyjdziemy razem z Jezusem i uczniami do Ogrodu Oliwnego, będziemy świadkami Jego modlitwy, pojmania Pana przez żołdaków, nocy spędzonej w ciemnicy…
7. „Godzina Jezusa” się rozpoczęła. Na nią właśnie Jezus przyszedł na świat, z jej powodu. Dziękujmy i błogosławmy naszego Pana!
Radonie, Wielki Czwartek, 6 kwietnia 2023, HOMILIA ZAPASOWA NIEWYGŁOSZONA, Iz 61,1-3a.6a.8b-9; Ps 89; Ap 1,4b.5-8; Łk 4,16-21
HOMILIA 4
1. Bóg mówi do Mojżesza i Aarona: „To jest Pascha na cześć Pana”. Jeszcze są w niewoli egipskiej, negocjacje z faraonem się nie udają: gdy jest utrapienie, plaga – mówi: idźcie!, gdy plaga ustaje, mówi: stop! Przychodzi zatem noc, w której wszystko się rozstrzygnie. Przyjdzie posiłek spożywany w pośpiechu, bo trzeba będzie ruszyć ku wolności, wyjść, porzucić niewolę, ruszyć w drogę. To będzie noc wyjścia, Paschy, przejścia z niewoli do wolności, na zawsze zostanie świętem!
2. Do takiej wieczerzy zasiądzie Jezus ze swoimi uczniami: będzie baranek pieczony w ogniu, bez połamanych kości, będzie błogosławieństwo kielicha z winem i wodą, pierwszego, drugiego, trzeciego… Będą obmycia dłoni, gorzkie zioła w sosie, opowieść o symbolice i znaczeniu świętej wieczerzy, będzie psalm, będzie chleb połamany i podzielony między uczestników. Warto w te święta, które nadeszły, prześledzić jak wyglądała wieczerza paschalna; baranek, o którym dzisiaj czytamy to tylko jeden z elementów wieczerzy…
3. To jest PASCHA:
- to jest noc, o której Bóg mówi: „tej nocy przejdę przez Egipt… Ja, Pan…”,
- to nie będzie slalom mocy Bożej między domami: tu ocalić, tam wyniszczyć,
- Pascha to przejście Boga, który odmienia losy swojego narodu, wyzwala z niewoli, działa z największą mocą; nigdy dotąd lud nie doświadczył i nie doświadczy takiego działania Bożego!
- los narodu odmieni się radykalnie, przyjdzie niewyobrażalna moc, nowe życie, nowy los,
- wieczerza paschalna jest zawsze, za każdym razem udziałem w tej mocy, w tym wyjściu z niewoli,
- krew baranka ocali Izraelitów, posiłek zwiąże ich wspólnotą stołu i losu, święto będzie pamiątką – spróbujesz tego, co spożywali; przypomnij Boże obietnice, doświadcz spotkania i mocy Bożej; to świętował Jezus z uczniami w noc paschalną.
4. Cztery razy w NT opisana jest wieczerza Jezusa i Jego uczniów. Dzisiaj czytamy najstarszy i najmłodszy opis. Dzieli je ok. 40-50 lat. Św. Paweł w 1 Liście do Koryntian opisuje ustanowienie Eucharystii, św. Jan opisuje także świętowanie Paschy. Jednak w żadnym z opisów nie znajdziemy planu wieczerzy, składników potraw, spisu osób, tematów rozmów. Cel opisów jest zupełnie inny: ukazać nowy cel Paschy Jezusa: oddanie uczniom siebie w Eucharystii, zaproszenie do wspólnoty posiłku i losu.
Stara Pascha nie ma już znaczenia. Trzeba przejść z niewoli Prawa do wolności Ewangelii. Dla Jezusa będzie to Pascha – przejście do wieczności. Ofiaruje uczniom siebie w znakach wina, wody i chleba. „To czyńcie na moją pamiątkę”. Nie po to, aby wspominać, ale aby wziąć udział, pozwolić przejść przez swoje życie Duchowi Jezusa z mocą i napełnić to życie mocą Boga”.
5. Wtedy dopiero można zrozumieć, przyjąć, otworzyć oczy na opis św. Jana. On nie cytuje słów ustanowienia Eucharystii. On nie mówi o łamaniu chleba i błogosławieństwie kielicha.
6. W pół zdania wyrazi sens gestów i znaków Paschy Jezusa: „Umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował”.
Msza Wieczerzy Pańskiej, Wielki Czwartek, Radonie, 28 marca 2024.